Bs Lê Trung Nghĩa -
Các hạch ác tính ở cổ bao gồm di căn và ung thư hạch (lymphoma). Di căn hạch cổ thường gặp ở bệnh nhân ung thư đầu và cổ, và việc đánh giá chúng rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch điều trị và tiên lượng. Các hạch cổ cũng là một vị trí phổ biến của sự liên quan đến hạch bạch huyết và chẩn đoán chính xác là điều cần thiết vì cách điều trị của nó khác với các nguyên nhân khác gây ra bệnh hạch cổ. Trên siêu âm giúp đánh giá hình thái tốt. Các đặc điểm siêu âm màu giúp xác định các hạch bạch huyết di căn gồm kích thước, hình dạng và cấu trúc bên trong (mất cấu trúc rốn hạch, sự hiện diện của hoại tử trong và vôi hóa). Phù nề mô mềm và nốt sần là những đặc điểm bổ sung được thấy ở các nốt lao hoặc ở các nốt đã được chiếu xạ trước đó. Ngoài ra, theo dõi kích thước và mạch máu của hạch là những tính năng hữu ích trong việc đánh giá đáp ứng điều trị trên bệnh nhân.
Đánh giá tình trạng hạch là cần thiết ở bệnh nhân ung thư biểu mô đầu cổ vì nó dự đoán tiên lượng và giúp lựa chọn các phương án điều trị. Ở những bệnh nhân bị ung thư biểu mô đầu và cổ đã được chứng minh, sự hiện diện của một hạch di căn một bên làm giảm 50% tỷ lệ sống sót sau 5 năm, trong khi sự hiện diện của các hạch di căn hai bên làm giảm tỷ lệ sống sót sau 5 năm xuống 25%. Các hạch bạch huyết cổ di căn do ung thư biểu mô đầu cổ thường là vị trí cụ thể đối với vị trí của khối u nguyên phát. Do đó, đánh giá sự phân bố của các hạch di căn ở những bệnh nhân không rõ nguyên phát có thể cung cấp manh mối về vị trí của khối u nguyên phát.
Bên cạnh di căn, ung thư hạch (lymphoma) cũng là một bệnh ác tính phổ biến và liên quan đến đầu và cổ tương đối phổ biến. Về mặt lâm sàng, hạch vùng cổ là dạng hạch rất khó phân biệt với các nguyên nhân khác gây nổi hạch kể cả hạch di căn. Khi các lựa chọn điều trị khác nhau, việc xác định chính xác bản chất của các bệnh là điều cần thiết.
Vai trò của siêu âm trong việc đánh giá tình trạng hạch vùng cổ đã được xác định rõ ràng. Nó đặc biệt nhạy so với khám lâm sàng (tương ứng 96,8% và 73,3%) ở bệnh nhân ung thư đầu cổ trước đó có xơ hóa cổ sau xạ trị. Khi kết hợp với tế bào học chọc hút bằng kim nhỏ có hướng dẫn siêu âm, độ đặc hiệu của siêu âm cao tới 93%. Mặc dù chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cộng hưởng từ (MRI) cũng được sử dụng để đánh giá các hạch bạch huyết vùng cổ, bản chất và cấu trúc bên trong của các hạch bạch huyết nhỏ (<5 mm) có thể không được đánh giá dễ dàng. Ngoài ra, MRI có thể không xác định được vôi hóa nội bào, đây là một tính năng hữu ích trong việc dự đoán các hạch di căn từ ung thư biểu mô nhú của tuyến giáp. Trên CT có cản quang, độ nhạy và độ đặc hiệu được báo cáo trong đánh giá di căn hạch vùng cổ lần lượt là 90,2% và 93,9%. Trên MRI có độ phân giải cao, độ nhạy và độ đặc hiệu khi đánh giá các hạch di căn lần lượt là 86% và 94%, trong khi độ nhạy khi đánh giá các khối u lympho tương ứng là 85% và 95%. Chụp cắt lớp phát xạ Positron (PET) có độ nhạy tương đối thấp hơn (80,3%) và độ đặc hiệu (92,8%) trong đánh giá các hạch di căn, nhưng độ nhạy (91,8%) và độ đặc hiệu (98,9%) cao hơn khi PET / CT được sử dụng. Trong số các phương thức hình ảnh khác nhau, siêu âm có độ nhạy cao nhất trong việc đánh giá các hạch ác tính ở cổ , trong khi PET / CT có độ đặc hiệu cao nhất trong chẩn đoán.
Các vị trí di căn hạch thường gặp ở đầu và cổ là :
- Hầu, thanh quản, thực quản, ung thư biểu mô nhú của tuyến giáp di căn theo chuỗi nội ( I- IV,VI).
- Các khối u trong khoang miệng di căn đến các vùng dưới hàm và cổ trên, mặc dù ung thư biểu mô của lưỡi có thể làm phát sinh di căn ở cổ dưới( I,II,III)
- Các ung thư nguyên phát từ vú và phổi, tiêu hóa, sinh dục di căn đến hố thượng đòn và tam giác sau( IV-V)
- Ung thư biểu mô vòm họng thường lan đến các nút tam giác cổ trên và sau (II- V)
(Trích dịch từ nguồn National Library of Medicine NCBI)
