BSCKII. Lê Tự Định -
NHẬN BIẾT LÂM SÀNG
Tỷ lệ suy giáp và suy giáp dưới lâm sàng trong thai kỳ lần lượt là 0,3-0,5% và 2-3%. Suy giáp trong thai kỳ có thể biểu hiện theo cách cổ điển nhưng thường khó phân biệt với các triệu chứng của thai kỳ bình thường. Do đó, cần phải có dấu hiệu nghi ngờ cao, đặc biệt là ở những phụ nữ có khuynh hướng mắc bệnh tuyến giáp như tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc bệnh tuyến giáp, có bướu cổ hoặc mắc đồng thời các rối loạn tự miễn khác như đái tháo đường type 1. Suy giáp dưới lâm sàng (TSH cao với FT4 bình thường) chiếm phần lớn các trường hợp. Giảm thyroxin máu đơn độc (FT4 dưới phạm vi tham chiếu cụ thể của tam cá nguyệt mà không tăng TSH) xảy ra ở số lượng trường hợp tương đương.
BỆNH SINH
Dù tình trạng thiếu iốt cục bộ (những khu vực có nồng độ iốt trong nước tiểu dưới 50µg/lít) là nguyên nhân phổ biến nhất gây suy giáp trên toàn thế giới, nhưng nguyên nhân chính ở những quần thể thiếu iốt là viêm tuyến giáp tự miễn mạn tính. Các nguyên nhân khác bao gồm cắt bỏ tuyến giáp sau phẫu thuật hoặc sau xạ trị. Các tác dụng phụ đối với mẹ và con có thể từ thiếu máu khi mang thai đến sảy thai, hoặc nếu tiếp tục mang thai, sinh non kèm theo các hậu quả (bảng 1). Ngay cả ở khu vực đủ iốt, tình trạng rối loạn chức năng tuyến giáp của mẹ (suy giáp, suy giáp dưới lâm sàng hoặc suy giáp do thyroxin) trong thai kỳ cũng dẫn đến suy giảm thần kinh trí tuệ ở trẻ; do đó, hormone tuyến giáp của mẹ là cần thiết trong suốt thai kỳ để não thai nhi phát triển bình thường. Các tác dụng cụ thể sẽ phụ thuộc vào thời điểm thiếu hụt hormone của mẹ trong thai kỳ. Nồng độ hormone tuyến giáp của mẹ thấp trong giai đoạn đầu thai kỳ có thể liên quan đến việc giảm đáng kể chỉ số IQ của trẻ nhỏ. Sự suy giảm đáng kể chỉ số IQ cũng được báo cáo ở trẻ em sinh ra từ những bà mẹ bình thường về tuyến giáp với kháng thể anti TPO lưu hành, nhưng đây vẫn chưa phải là mối liên quan đã được xác lập.
