Ths Cao Thành Vân - Khoa ICU

Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về hiệu quả điều trị, ngoài việc phát hiện và điều trị bệnh lý nguyên nhân thì việc theo dõi để xử trí kịp thời các biến động về chức năng sống của bệnh nhân là yêu cầu được đặt ra đối với người thầy thuốc. Ngoài việc theo dõi bốn chức năng sống cơ bản là mạch, nhiệt, huyết áp, nhịp thở thì SpO2 được xem như là dấu hiệu sinh tồn thứ 5.

I. Khái niệm:

          SpO2 (Saturation of peripheral oxygen), là độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi (mao mạch), được đo qua da thông qua một đầu dò SpO2  (SpO2 probe) của Monitor hoặc của máy Pulse Oxymeter (máy đo độ bão hòa oxy máu theo mạch đập) kẹp ở đầu ngón tay, ngón chân hoặc dái tai.

II. Nguyên lý hoạt động của máy đo độ bão hòa oxy máu theo mạch đập:

Máy đo độ bão hòa oxy máu theo mạch đập hoạt động dựa trên cơ sở phép đo quang phổ kế (sắc ký) và phép đo xung động kế (xung động ký).

Phép đo sắc ký hoạt động dựa trên cơ sở độ hấp thụ ánh sáng của  Hemoglobin (Hb) và Oxyhemoglobin (HbO2) khác nhau đối với 2 bước sóng khác nhau của ánh sáng đỏ (660nm) và ánh sáng hồng ngoại (940nm).

Phép đo xung động ký hoạt động dựa trên cơ sở độ hấp thu ánh sáng truyền qua mô thay đổi có tính chu kỳ do sự thay đổi thể tích máu giữa kỳ tâm thu và tâm trương.

III. Giá trị của SpO2 và thái độ đánh giá:

Thông thường SpO2 ≥ 92% thì tình trạng oxy hóa máu có thể đảm bão. Tuy nhiên do hoạt động dựa trên cơ sở sắc ký và xung động ký nên độ chính xác của SpO2 có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố như:

• Do màu sắc da hoặc móng tay, móng chân (sơn móng tay, móng chân ...)
• Do Hb bất thường (COHb và MetHb... ).
• Nhiễu do cử động.
• Nhiễu do ánh sáng phòng. Tuy nhiên đa số máy đã loại bỏ hiện tượng nhiễu do ánh sáng bên ngoài.
• Do tình trạng giảm tưới máu mô (do choáng, sử dụng thuốc gây co mạch, hạ thân nhiệt nặng...).
• Do độ sai tiêu chuẩn của máy (thường khoảng ± 2%).

Đã có nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy máy đo độ bão hòa Oxy máu thiếu chính xác khi SpO2 ≤ 80% hay SaO2 ≤  82% hoặc ở những bệnh nhân có dùng thuốc vận mạch, tuy nhiên sự sai biệt này không vượt quá 5%.    

Tuy không cho giá trị chính xác tuyệt đối như SaO2 (Saturation of arterial oxygen), nhưng SpO2 là phương pháp định lượng độ bão hòa oxy máu không xâm nhập, cho phép theo dõi một cách liên tục độ bão hòa oxy máu ở ngoại vi, qua đó cho phép theo dõi và đánh giá kịp thời những biến động về tình trạng hô hấp và huyết động của bệnh nhân. Nhưng cũng cần phải nhận định được các yếu tố gây nhiễu để có đánh giá khách quan, chính xác trước giá trị hiện hành của SpO2 ở mỗi bệnh nhân.