I. Lời mở đầu:

CA 72-4 là một kháng nguyên liên kết ung thư (Tumor Associated Antgen, TAA) bản chất là glycoprotein thuộc nhóm Carbohydrate Antigen (CA). Kháng nguyên này được xác định bằng kháng thể đơn dòng đặc hiệu B72-3 và CC49 nên có tên gọi là CA 72-4. Nó còn có tên là TAG 72 (Tumor Associated glycoprotein) có trọng lượng phân tử là 400.000 dalton. Những kháng thể này hoạt động trên các tổ chức sau: ung thư vú, ung thư đại tràng, ung thư phổi tế bào không nhỏ, ung thư biểu mô buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung, ung thư tuỵ và dạ dày.

Máy miễn dịch Cobase e 411tại khoa Hoá Sinh bệnh viện Đa Khoa Quảng Nam

II. Giá trị của CA 72-4 trong bệnh lý

- Bình thường, nồng độ CA 72-4 nhỏ hơn 6,9 U/ml.

- Trong ung thư dạ dày, định lượng CA 72-4 có độ đặc hiệu chẩn đoán trên 98% so với những bệnh lý dạ dày ruột lành tính, độ nhạy chẩn đoán từ 28% - 80%, thông thường từ 40% - 46%.

- Nồng độ CA 72-4 liên quan đến các giai đoạn của bệnh. Sau khi cắt bỏ khối u nồng độ CA 72-4 trở lại bình thường và giữ ở mức độ bình thường nếu bệnh nhân được xạ trị đầy đủ. Trong 70% trường hợp tái phát sự tăng nồng độ CA 72-4 sẽ xuất hiện trước hoặc đi kèm với chẩn đoán tái phát của lâm sàng.

- Theo một số nghiên cứu, nồng độ CA 72-4 tiền phẫu là một yếu tố có giá trị tiên lượng.

- Trong ung thư buồng trứng, CA 72-4 có thể được sử dụng để chẩn đoán kết hợp với CA 125. Độ nhạy của CA 72-4 đối với bệnh này là 47% - 48%. Trong trường hợp ung thư buồng trứng nhầy, độ nhạy của CA 72-4 cao hơn độ nhạy của CA 72-4 cao hơn độ nhạy của CA 125. Kết hợp hai chỉ điểm ung thư này, thì độ nhạy tăng lên 73% so với chẩn đoán ban đầu (CA 125: 60%)

- Trong ung thư trực tràng, độ nhạy chẩn đoán bệnh này là từ 20% - 41%. Sự gia tăng của nồng độ CA 72-4 có liên quan đến giai đoạn của bệnh.

- Độ đặc hiệu chẩn đoán của CA 72-4 tương quan đến các bệnh lành tính của đại tràng 98%. Sự cắt bỏ hoàn toàn khối u làm giảm nhanh nồng độ CA 72-4. Trong trường hợp khối u chưa cắt bỏ hoàn toàn, nồng độ CA 72-4 vẫn tăng cao. Sự kết hợp CA 72-4 và CEA làm tăng độ nhạy chẩn đoán tới 78% - 87%.

III. Kết luận:

- Định lượng CA 72-4 trong huyết thanh giúp cho chẩn đoán ung thư dạ dày và kết hợp với định lượng CA 125 để chẩn đoán ung thư buồng trứng. Ngoài ra định lượng CA 72-4 được sử dụng chủ yếu trong việc theo dõi tiến triển và điều trị ung thư dạ dày và ung thư buồng trứng.