Bs Phan Tuấn Kiệt - 

Sinh thiết phổi dưới hướng dẫn hình ảnh là kỹ thuật dùng kim sinh thiết xuyên qua thành ngực để lấy mẫu bệnh phẩm từ vùng tổn thương nhằm thực hiện xét nghiệm mô bệnh học. Nốt hoặc khối mới xuất hiện hay tăng kích thước trên XQ ngực, CT ngực là chỉ định phổ biến nhất. Các chỉ định khác bao gồm tổn thương thâm nhiễm khu trú kéo dài hoặc xác định nguồn gốc của các tổn thương phổi nghi di căn. Đây là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu và tuỳ vào tổn thương, bác sĩ Hình ảnh học can thiệp có thể thực hiện thủ thuật dưới hướng dẫn của Cắt lớp vi tính (thường thực hiện nhất) hoặc dưới siêu âm.

Sinh thiết phổi dưới hướng dẫn CLVT (CT scanner)

Bệnh nhân cần nằm yên trong tối đa 30 phút với tư thế nằm sấp hoặc ngửa tuỳ theo vị trí tổn thương. Đường tiếp cận phía sau thường được ưa thích hơn vì khoảng liên sườn sau rộng hơn và các xương sườn sau di chuyển ít hơn khi hô hấp. Để tránh nguy cơ chảy máu, bệnh nhân phải ngưng sử dụng thuốc chống đông, INR không quá 1.5 và tiểu cầu tối thiểu 50.000/micro lít.

Chống chỉ định:

• Bệnh nhân không hợp tác
• Tăng áp phổi
• Suy hô hấp
• Cắt phổi đối diện
• Xơ phổi giai đoạn cuối
• Rối loạn đông máu
• …

Biến chứng chính của sinh thiết phổi xuyên thành ngực là tràn khí màng phổi, nguy cơ cao hơn nếu bệnh nhân có bệnh nền ở phổi, đâm xuyên rãnh liên thùy, đường kim quá dài, xuyên qua màng phổi nhiều lần hoặc tổn thương quá nhỏ. Tỉ lệ biến chứng tràn khí từ 9% đến 54% (Boskovic và cs 2014) đa phần tự giới hạn và không cần phải dẫn lưu. Xuất huyết phổi và ho ra máu cũng là biến chứng có thể gặp, vài bệnh nhân có thể ho ra máu lượng ít. Biến chứng này tăng đối với tổn thương phổi dạng bán đặc (sub-solid), tổn thương đông đặc và tổn thương gần mạch máu. Ho ra máu được báo cáo 1.2–5% bệnh nhân (Richardson và cs 2002). Một biến chứng hiếm gặp nhưng đe dọa tính mạng là thuyên tắc khí được báo cáo đến 0,21% trường hợp, tỉ lệ tăng lên ở bệnh nhân có bệnh phổi nền.

Vài trường hợp sinh thiết phổi dưới hướng dẫn CLVT (CT scanner) thực hiện tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh – BV ĐK tỉnh Quảng Nam:

NAM 75 tuổi vào viện vì đau bụng, phát hiện tổn thương tình cờ trên XQ ngực

NAM 68 tuổi, u phổi phải, bệnh kèm: lao phổi

NỮ 52 tuổi vào viện vì đau tức ngực phải lan ra sau lưng kèm ho khạc ra máu tươi

Tài liệu tham khảo:

1. Reid CE, Wallis AG. Percutaneous image-guided lung biopsy. Br J Hosp Med (Lond). 2017 Dec 2;78(12):C178-C182. doi:10.12968/hmed.2017.78.12.C178. PMID: 29240512.
2. Young M, Shapiro R. Percutaneous Lung Lesion Biopsy. [Updated 2023 Jun 19]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513290/