Ds CKII Nguyễn Văn Ngọc

1.Các tác dụng phụ do ức chế tổng hợp PG:

- Rối loạn dạ dày-ruột:

Niêm mạc dạ dày-ruột sản xuất ra PG (đặc biệt là PGE2), có tác dụng làm tăng tạo chất nhày và có thể là cả kích thích phân bào để thay thế các tế bào bị phá huỷ. Như vậy, vai trò của PGE là để bảo vệ niêm mạc đường tiêu hoá. Các thuốc giảm đau ngoại vi (trừ paracetamol) với mức độ khác nhau ức chế COX làm giảm tổng hợp PG, tạo điều kiện cho HCl và pepsin của dịch vị gây tổn thương cho niêm mạc đường tiêu hoá khi hàng rào bảo vệ bị suy yếu.

Ngoài ra, các NSAID còn tác động trực tiếp huỷ hoại các tế bào biểu mô tiêu hoá do phần lớn chúng đều là những acid. Các NSAID còn ức chế sự phân chia của tế bào biểu mô đường tiêu hoá, làm thay đổi lưu lượng máu các cơ quan tiêu hoá, làm giảm thiểu các lớp chất cung cấp năng lượng trong các tế bào niêm mạc và hoạt hoá men 5-Lypoxygenase làm tăng các Leucotrien- là chất gây huỷ hoại tế bào biểu mô của hệ tiêu hoá gây thủng ổ loét.

- Trên hệ tiết niệu:

Do ức chế hình thành PGI2 ở thận làm giảm lưu lượng máu nuôi thận, giảm mức lọc cầu thận, giải phóng các renin, ảnh hưởng đến việc di chuyển ion và trao đổi nước, gây nên các rối loạn chức năng tiểu cầu thận, viêm thận mô kẽ, suy thận cấp và tăng kali máu,…

- Trên hệ huyết học:

Hội chứng xuất huyết, làm kéo dài thời gian chảy máu, có thể gây ra hiện tượng xuất huyết dưới da do ức chế ngưng kết tiểu cầu.

- Trên thai phụ:

Dễ gây quái thai ở 3 tháng đầu, ở 3 tháng cuối có thể làm tăng thời gian mang thai vì ức chế PGE, PGF (là chất gây tăng co bóp tử cung), đồng thời có thể ảnh hưởng chức phận của thi nhất là tuần hoàn và hô hấp.

2. Các tác dụng phụ không do ức chế tổng hợp PG:

- Trên hệ thần kinh: có thể gây ù tai, điếc thoáng qua,…

- Có thể gây dị ứng, gây cơn hen giả vì thuốc ức chế cyclo-oxygenase nên làm tăng các chất chuyển hoá theo đường lipo-oxygenase (tăng leucotrien).

- Gây rối loạn chức năng gan, rối loạn về máu theo kiểu nhiễm độc tế bào (mất bạch cầu hạt). Thậm chí có thể gây suy tuỷ.

- Trên hệ tim mạch: Các thuốc ức chế COX-2 và liều cao các thuốc NSAID) truyền thống có nguy cơ gây nhồi máu cơ tim.