Ths..Bs Lê Thị Thu Trang - Khoa Nội tiêu hóa

I. Đại cương:

- Clip nội soi là một trong các biện pháp cầm máu cơ học thông dụng và hiệu quả nhất hiện nay, nhất là trong các trường hợp chảy máu không do giãn tĩnh mạc thực quản.

- Clip nội soi còn được chỉ định trong bít lỗ thủng, đánh dấu…

II. Các loại clip: có 3 nhóm chính

- QuickClip2TM(Olympus): có thể xoay, có 2 kích thước chính với độ mở rộng 8 và 12mm.

- TriClip(Wilson-Cook): có 3 cánh, độ mở rộng 12mm.

- Resolution Clip(Boston Scientific): không xoay nhưng có ưu điểm lớn là có thể đóng mở nhiều lần nếu lần đóng clip đầu không chính xác, độ mở rộng 11mm.

III. Kỹ thuật

- Nội soi xác định vị trí tổn thương

- Gắn clip vào dụng cụ kẹp clip.

- Khi xác định rõ tổn thương, ống soi phải ở tư thế thẳng, đưa clip qua kênh sinh thiết.

- Chỉnh ống soi sao cho dụng cụ clip và clip vuông góc với tổn thương gây

xuất huyết, clip được mở ra và điều chỉnh vào đúng vị trí thích hợp, xoay clip bằng cách xoay nhẹ cán clip cho đến khi đạt vị trí tối ưu.

- Điều chỉnh để 2 cánh của clip ôm lấy tổn thương và đè lõm vào vùng tổ chức bên cạnh, sau đó clip được bắn ra, 2 cánh của clip sẽ kẹp chặt hai mép tổ chức lại với nhau. Sau khi clip ở đúng vị trí, người phụ đẩy nhẹ nòng ra trước và clip sẽ rơi ra khỏi catheter gắn.

- Thông thường, clip sẽ rơi sau 10-14 ngày.

- Kẹp 1 hay nhiều clip vào vị trí chảy máu và bơm rửa nếu cần để xem ổ loét cầm máu chưa.

IV. Chỉ định

- Chảy máu ổ loét dạ dày tá tràng: Forrest IA,IB, IIA, IIB.

- Chảy máu do tổn thương Dieulafoy (bất thường mạch máu)

- Chảy máu do tổn thương Mallory-Weiss.

- Chảy máu sau cắt polyp: dự phòng và điều trị.

- Chảy máu sau cắt niêm mạc.

- Chảy máu từ túi thừa.

- Đóng các chỗ khuyết sau cắt polyp.

- Đóng các lỗ thủng và đường dò.

- Cố định các stent.

- Cắt lớp mô dày qua nội soi.

V. Chống chỉ định

- Bệnh nhân đang trong tình trạng shock giảm thể tích tuần hoàn, HA<90/60mmHg.

- Nhồi máu cơ tim.

- Hội chứng vành cấp.

- Phình tách động mạch chủ.

- Rối loạn nhịp tim phức tạp

- Tăng huyết áp không kiểm soát được.

- Suy hô hấp.

- Nghi ngờ thủng ống tiêu hóa.

- Người bình thường không hợp tác( Bệnh lý tâm thần kinh), nếu bắt buộc soi phải sử dung thuốc tiền mê.

- Có thai, nếu bắt buộc can thiệp, phải giải thich rủi ro cho thai cho người bệnh và gia đình và phải ghi giấy cam đoan đồng ý làm thủ thuật.

VI. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả kẹp clip

- Thúc tính dạ dày hay nhu động ruột quá mạnh.

- Cử động nhiều do nhịp thở nhanh và mạnh.

- Lan truyền nhịp đập của tim.

- Thị trường nội soi không rõ.

- Mô kẹp vào giữa 2 cánh của clip.

- Tổn thương xơ hóa(Loét xơ chai).

- Các động mạch có kích thước trên 2mm.

- Ổ loét ở vị trí vùng mù không tiếp cận được

VII. Hiệu quả

- Tỉ lệ cầm máu 90-100%

- Tỉ lệ chảy máu tái phát rất thấp

VIII. Theo dõi tai biến

- Tình trạng choáng giảm thể tích trong quá trình làm thủ thuật: Theo dõi mạch, huyết áp.

- Tình trạng xuât huyết tái phát.

- Thủng: rất hiếm

IX. Một số hình ảnh kẹp clip

1. Kẹp clip do chảy máu đường tiêu hóa

2. Kẹp clip sau cắt polyp có cuống lớn

Tài liệu tham khảo:

1. Trần Văn Huy. Giáo trình sau đại học nội soi tiêu hóa nâng cao. Trường Đại học Y Dược.

2.  ASGE 2006. Endoscopy clip application devices. Gastrointestinal endoscopy volume 63, no. 6: 2006.

3. Adam Haycock, Jonathan Cohen, Brian P. Saunders, Peter B. Cotton, Christopher B. Williams. Cotton and Willians’ Practical Gastrointestinal Endoscopy 7th Edition.

4. Elmunzer J(2016); Just Clip It: Endoscopic Clipping in the 21 st Century Am. J. Gastroenterol Jan 01; 111(1)6-8.