Bs CKI Nguyễn Xuân Hiền - Khoa GPB

(Approach to effusion cytology)

1.  U tế bào trung mạc (Mesothelioma)

Hai bước trong chẩn đoán u trung mạc màng phổi:

• Tế bào phải có nguồn gốc từ tế bào trung mạc lành tính
• Tế bào phải là tế bào u

Nhiều tế bào đứng thành cụm, mỗi cụm thường trên 50 tế bào

Các cụm tế bào có hình vỏ sò, có thể có hình ống hoặc nhú, cấu trúc nang tuyến cũng có thể thấy.

U tế bào trung mạc với hình ảnh cấu trúc nhú

Các cụm tế bào lớn thường kèm với những cụm tế bào nhỏ và các tế bào đơn lẻ, Tất cả các tế bào đều giống tế bào trung mạc

U tế bào trung mạc: hình ảnh nhiều đám tế bào tròn hình quả bóng

Các tế bào đơn lẻ có kích thước lớn với tỉ lệ nhan/ bào tương tăng, nhân hình tròn hoặc hình trúng, hạt nhân nổi rõ. Chất hiễm sắc dạng hạt thô.

U tế bào trung mạc. Hình ảnh không điển hình của nhân (mũi tến đỏ), so với hình ảnh tế bào trung mạc bình thường (mũi tên xanh)

Có thể thấy hình ảnh trăng lưỡi liềm của glycogen ở vị trí quanh nhân, đây không phải là yếu tố của carcinoma tuyến.

Có hình ảnh cổ áo ren

Bào tương hai tông màu khác nhau

Hình ảnh tế bào trong tế bào thường thấy hơn trong u tế bào trung mạc nhưng cũng có thể thấy trong phản ứng tế bào trung mạc

U tế bào trung mạc. Hình ảnh lõi collagen (mũi tên)

Thể vùi trong bào tương là không đặc hiệu (có thể thấy trong cả hai trường hợp u tế bào trung mạc và carcinoma tuyến). Tuy nhiên, sự bắt màu (có thể nhuộm Giem Sa, PAS) của axit hyaluronic trong không bào của bào tương là dấu hiệu đặc trưng của u tế bào trung mạc.

Bào tương kéo dài và thon được thấy trong u trung mạc dạng sarcôm. Nhuộm hóa mô miễn dịch là cần thiết cho chẩn đoán

Hình ảnh tế bào tự hủy với sự thoái hóa nhân và bào tương (giống tế bào gai) là kas đặc trưng trong u tế bào trung mạc; không thấy trong trường hợp u trung mạc lành hoặc trong carcnoma tuyến.

U tế bào trung mạc. Hình ảnh tế bào u với không bào trong bào tương, chứa axit hyaluronic

U tế bào trung mạc. Hình ảnh tế bào giống tế bào gai (mũi tên)

Hình ảnh u trung mạc dạng sarcoma

Những hình ảnh giúp nghĩ đến u trung mạc hơn carcinoma tuyến: Một dân số tế bào, hình ảnh cử số trung mạc, cổ áo ren, bào tương hai tông màu, hình lõi collagen, sự hiện diện của axit hyaluronic trong không bào của bào tương, các tế bào tụ hủy giống tế bào gai.

Những hình ảnh giúp nghx đến u trung mạc hơn phản ứng tế bào trung mạc: Những đám tế bào lớn và có cấu trúc nhú, tỉ lệ nhân/ bào tương tăng, đường viền nhân không đều, chất nhiễm sắc thô, có tế bào tế bào gai, hoại tử.

2. Ung thư biểu mô tuyến (adenocarcinoma)

Những đám tế bào hình tròn thường hiện diện trong carcinoma vú ở mức độ thấp hơn so với buồng trứng và phổi.

Cũng có thể thấy tế bào đơn lẻ hoặc hình ảnh cấu trúc nhú.

Tế bào lớn, nhân đa hình thái, bào tương hình trứng, hạt nhân nổi rõ.

Có thể thấy tế bào nhẫn

Không có hình ảnh cửa sổ trung mạc

Hình ảnh di căn của carcinoma vú, dạ dày, thận và tụy thường khó phân biệt, do tế bào u đơn lẻ và tế bào không điển hình ở mức độ vừa, cần thiết phải nhuộm hóa mô miễn dịch để chẩn đoán.

Hình ảnh ung thư biểu mô tuyến vú di căn trong dịch màng ngoài tim

Ung thư tuyến vú di căn trong dịch, nhân có hình trứng

Ung thư biểu mô tuyến của phổi di căn trong dịch