Bs Đoàn Kim Nhựt - 

TÓM TẮT TRƯỜNG HỢP

Một bệnh nhân nam 65 tuổi có tiền sử đau lưng tiến triển 1 năm nay, yếu 2 chi dưới và đi lại khó khăn. Bệnh nhân không gặp vấn đề gì về đại tiểu tiện và không có tiền sử chấn thương, phẫu thuật cột sống hay viêm cột sống. Khám thực thể cho thấy bệnh nhân yếu 2 chi dưới, cơ lực 3/5.

Hình ảnh chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống ngực cho thấy một vết lõm khu trú ở mặt sau tủy sống ngực ở mức T6 (“dấu dao mổ”), kèm theo tuỷ sống bị biến dạng dịch chuyển về phía trước. Tín hiệu tủy sống bất thường từ T6 kéo dài đến T8. 

CHẨN ĐOÁN

Triệu chứng lâm sàng thường là các triệu chứng gây ra do tổn thương tuỷ sống bởi sự chèn ép của mạng màng nhện như: đau lưng, dị cảm, tăng trương lực cơ, yếu liệt 2 chi dưới, rối loạn cơ vòng…

Chẩn đoán xác định chủ yếu dựa vào hình ảnh chụp cộng hưởng từ cột sống.

Chẩn đoán phân biệt với thoát vị tủy sống và u nang màng nhện.

THẢO LUẬN

Mạng màng nhện cột sống là một biến thể của các dải mô màng nhện trong màng cứng, ngoài tủy sống, bám vào bề mặt tủy sống. Đây là một thực thể hiếm gặp, thường xuất hiện ở cột sống ngực trên, tạo ra vết lõm khu trú ở tủy sống. 

Không có sự đồng thuận về thuật ngữ mô tả mạng màng nhện và sự khác biệt của chúng với các dạng bệnh lý liên quan đến màng nhện khác, như dính màng nhện, sẹo màng nhện hoặc viêm màng nhện. Mạng màng nhện có thể hình thành sau khi bị viêm khu trú hoặc chấn thương cột sống. Tuy nhiên, cũng đã có báo cáo về mạng màng nhện không do chấn thương, không rõ nguyên nhân.

Người ta cho rằng mạng màng nhện phát sinh từ quá trình hình thành hoặc tàn tích sau khi vỡ của nang màng nhện.

Mạng màng nhện có thể làm gián đoạn dòng chảy dịch não tủy, dẫn đến chèn ép tủy sống.

Do mỏng nên mạng màng nhện khó phát hiện trên hình ảnh thông thường. Tuy nhiên, nó tạo ra hình ảnh vết lõm đặc trưng ở mặt sau của tủy trên MRI hoặc CT , được mô tả là “dấu dao mổ”, với “lưỡi dao” hướng về phía sau.

Sự dịch chuyển ra phía trước của tủy sống, sự thay đổi đột ngột về kích thước tủy sống hoặc rỗng tủy lân cận là những dấu hiệu hình ảnh thứ phát quan trọng khác.

Ngoài ra, mạng màng nhện cột sống có thể được chẩn đoán xác định bằng siêu âm trong khi phẫu thuật, nó sẽ thể hiện hình ảnh các cấu trúc giống như màng trong khoang dưới nhện phía sau, di chuyển đồng bộ với nhịp tim.

Phẫu thuật mở màng cứng cho phép hình dung trực tiếp mạng màng nhện và khôi phục dòng chảy dịch não tuỷ bình thường. Lựa chọn để kiểm soát mạng màng nhện gây triệu chứng là phẫu thuật cắt bỏ màng nhện. 

Chẩn đoán phân biệt với thoát vị tủy sống và u nang màng nhện. Trong thoát vị tủy sống, có sự biến dạng bề mặt tủy sống khi nó nhô ra qua một khiếm khuyết màng cứng. Các u nang màng nhện có thể được xác định trên MRI, nó tạo ra hình vỏ sò tương đối nhẵn trên bề mặt tủy sống.

KẾT LUẬN

Mạng màng nhện cột sống thể hiện các đặc điểm hình ảnh tương đối điển hình, với vết lõm khu trú đặc trưng phía sau của tủy sống và sự mở rộng khoang dịch não tủy phía sau trên MRI và CT cột sống. Việc xác định các đặc điểm hình ảnh được mô tả giúp chẩn đoán sớm và điều trị phẫu thuật kịp thời để ngăn ngừa bệnh lý tủy tiến triển.

Nguồn:

1. https://appliedradiology.com/articles/dorsal-thoracic-arachnoid-web-and-spinal-cord-compression
2. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1529943021007828