Bs CKI Trần Ngọc Hưng - Khoa YHNĐ

-Viêm gan mạn là một trong những bệnh lý thường gặp ở gan với tình trạng viêm và hủy hoại tế bào gan kéo dài trên 6 tháng.

-Tiến triển viêm gan mạn về lâu dài nguy cơ dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

-Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh cảnh viêm gan mạn như: siêu vi, rượu-bia, thuốc, rối loạn chuyển hóa, bệnh lý tự miễn…Nguyên nhân do siêu vi và do rượu là bệnh cảnh thường gặp trên lâm sàng.  

*Trong phạm vi bài viết này chỉ đề cập đến viêm gan mạn do siêu vi và viêm gan mạn do rượu.

Thuốc điều trị viêm gan siêu vi

VIÊM GAN MẠN DO SIÊU VI:

Các biểu hiện lâm sàng thường không đặc hiệu và đa phần bệnh nhân không có triệu chứng.Có nhiều virus gây bệnh cảnh viêm gan mạn,trong đó có 2 loại siêu vi mà chúng ta thường nghe nhắc đến nhiều đó là viêm gan siêu vi B,C.

Viêm gan siêu vi B mạn:

-Là  một trong những bệnh  thường gặp nhất trong các bệnh do siêu vi gây ra tại gan.

-Tác nhân gây bệnh: HBV(Hepatitis B Virus)

-Chẩn đoán: HBsAg(+) kéo dài trên 6 tháng và men gan(ALT) tăng trên 2 lần so với giá trị bình thường và tồn tại nhiều tháng trong quá trình theo dõi.

-Điều trị:

+Thực tế hầu như không thể điều trị khỏi hoàn toàn căn bệnh này với các phương thức điều trị hiện nay ở trong nước cũng như trên thế giới.

+Mục tiêu điều trị là ức chế virus đến mức thấp nhất(không phát hiện với kỹ thuật PCR) để ngăn ngừa,kéo dài thời gian dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

+Các thuốc đặc trị đang sử dụng hiện nay:

• PEGINTERFERON α(PEG-IFN): Là loại thuốc được khuyến cáo sử dụng đầu tay trong điều trị. PEG-IFN có hoạt tính kháng virus và điều hòa miễn dịch,với liệu trình điều trị ngắn và có khả năng chuyển đổi huyết thanh HBeAg và thanh thải HBsAg vẫn còn tiếp tục sau điều trị nhiều năm.Thời gian điều trị kéo dài 48 tuần (tiêm dưới da mỗi tuần 1 mũi). Đây là loại thuốc đắc tiền!!!
• Thuốc uống(Nucleos(t)ide):Có 5 loại thuốc uống đang được dùng trên lâm sàng,đó là:Lamivudin,Adefovir,Telbivudin,Tenofovir,Entercavir. Tùy theo đặc điểm của mỗi bệnh nhân mà thầy thuốc sẽ chọn loại thuốc thích hợp. Các loại thuốc uống này cần phải điều trị suốt đời đối với người bệnh bởi vì rất hiếm khi thải sạch HBsAg.

Viêm gan siêu vi C mạn:

-Là bệnh lý viêm gan siêu vi mạn thường gặp đứng hàng thứ 2 sau viêm gan siêu vi B mạn.

-Tác nhân gây bệnh: HCV(Hepatitis C Virus)

-Chẩn đoán: Anti HCV(+)

                    PCR:HCV-RNA(+)

                    ALT có thể tăng hoặc không tăng.

-Điều trị: Là căn bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn,hiệu quả điều trị tùy thuộc vào genotype mắc phải, liệu pháp chuẩn đang điều trị ngày nay là:

PEGINTERFERON α + RIBAVIRIN.Thời gian điều trị tùy vào genotype của siêu vi,đối với genotype 1,4,6 điều trị 48 tuần,đối với genotype 2,3 điều trị 24 tuần. Đa số người Việt Nam mắc phải genotype 1 và 6.

VIÊM GAN MẠN DO RƯỢU:

-Thường gặp ở bệnh nhân nghiện rượu,uống rượu số lượng nhiều và thời gian dài có nguy cơ dẫn đến bệnh gan do rượu.

-Triệu chứng lâm sàng thường gặp:Mệt mỏi,chán ăn,nôn,buồn nôn,lú lẫn,run tay,nốt nhện, gan lớn,vú to ở đàn ông,teo tinh hoàn,giảm tình dục...

-Cận lâm sàng:

• Tỷ lệ SGOT/SGPT >2 lần và cả hai đều < 300u/l.Đây là xét nghiệm phổ biến,thông dụng và tương đối điển hình ở bệnh viêm gan do rượu.
• Ngoài ra các chỉ số Bilirubin,phosphatase kiềm,thời gian Prothrombin,NH3 có thể tăng hay bình thường.

-Điều trị:

• Ngưng hẳn việc uống rượu.
• Thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý.
• Cần nhập viện với những bệnh nhân có biến chứng ngoài gan như rối loạn điện giải,rối loạn chức năng tim,viêm tụy,viêm dạ dày xuất huyết,hội chứng cai rượu và nhiễm trùng.
• Cần cung cấp acidamin,mangie,kali và đặc biệt vitamin B1nhằm ngăn ngừa bệnh não do gan.

*Hiện nay tại khoa Truyền nhiễm Bệnh viện đa khoa Quảng Nam đã và đang tiếp nhận điều trị bệnh viêm gan siêu vi B,C mạn và được Bảo hiểm y tế đồng chi trả.