Bs Lê Trung Nghĩa - Khoa Ung bướu

Ung thư thực quản là căn bệnh ung thư phổ biến thứ 9 trên toàn thế giới và là nguyên nhân phổ biến thứ 6 gây tử vong do ung thư. Ung thư thực quản có thể chữa khỏi ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, ung thư thực quản thường xuất hiện với bệnh tiến triển nặng. Những năm gần đây đã chứng kiến nhiều tiến bộ trong quản lý ung thư thực quản bao gồm tối ưu hóa các chiến lược điều trị, việc lựa chọn điều trị không phẩu thuật ở giai đoạn sớm và giới thiệu các tác nhân sinh học để quản lý bệnh tiến triển.

I. DỊCH TỂ HỌC

1. Tại Hoa Kỳ

- Ung thư thực quản được ước tính chiếm 1% tất cả các khối u ác tính và 6% của tất cả các khối u đường tiêu hóa trong năm 2012. Tỷ lệ mắc bệnh ( từ năm 2000 đến năm 2009) 4,6 trường hợp/ 100000 dân.

- Khoảng 17460 trường hợp mới và 15010 ca tử vong được tính cho đến năm 2012.

- Tuổi trung bình lúc chẩn đoán là 69 tuổi, ung thư thực quản hiếm khi xảy ra ở bệnh nhân dưới 25 tuổi.

- Ung thư thực quản ở nam giới thường cao tứ 2- 4 lần so với phụ nữ.

- Tỷ lệ mắc bệnh ung thư thực quản giữa người da đen/ người da trắng là 3/1.

- Ung thư biểu mô tế bào vảy( SCC) phổ biến hơn ở đàn ông da đen và ung thư biểu mô tuyến ( ADC) hay gặp ở nam giới da trắng.

2. Trên toàn thế giới

- Có khoảng 500000 trường hợp ưng thư thực quản trên toàn thế giới, nhưng có sự thay đổi địa lý được đánh dấu, các cụm có tỷ lệ mắc bệnh cao bao gồm Trung Quốc, Iran, Pháp và Nam Phi.

- Trong những năm 1970 khoảng 90% ung thư thực quản là ung thư biểu mô tế bào vẩy.

- Tỷ lệ mắc của ung thư biểu mô tế bào tuyến đã tăng lên đấn kể và hiện đang chiếm khoảng 60% đến 70% trường hợp mới, một tỷ lệ tăng tốc lớn hơn so với bất kỳ bệnh ung thư nào khác ở Hoa Kỳ.

II. NGUYÊN NHÂN

1. Ung thư biểu mô tuyến

- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

- Béo phì.

- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể do béo phì gây nên.

2. Ung thư tế bào vẩy.

- Thuốc lá.

- Rượu.

3. Yếu tố làm dễ

- Hội chứng di truyền Tylosis: Một rối loạn di truyền đặc trưng bởi dày (hyperkeratosis) của lòng bàn tay và lòng bàn chân, các mảng trắng trong miệng (miệng bạch sản), và một nguy cơ rất cao của bệnh ung thư thực quản. Đây là hội chứng di truyền duy nhất được biết đến với khuynh hướng ung thư biểu mô tế bào vảy của thực quản.

- Bệnh rối loạn thực quản liên quan đến cơ trơn ( Achalasia).

- Bệnh vòng nhẫn thực quản( esophageal diverticula and webs).

- Hội chứng Plummer-Vinson (PVS), còn được gọi là hội chứng Paterson – Brown – Kelly hoặc dysphagia sideropenic, là một căn bệnh hiếm gặp do khó nuốt, thiếu máu do thiếu sắt, viêm lưỡi, viêm môi và thực quản. Điều trị bằng cách bổ sung sắt và mở rộng cơ của thực quản thường mang lại kết quả tốt.

- Nhiễm HPV ( human papillomavirus)

- Bệnh Celiac: hay còn gọi là bệnh nhạy cảm với gluten hoặc bệnh không dung nạp gluten. Đây là một căn bệnh dị ứng với một dạng protein gọi là gluten, không cho phép cơ thể hấp thu gluten. Gluten được tìm thấy trong nhiều loại bột, ngũ cốc, như lúa mạch, lúa mì, yến mạch. Bệnh dị ứng này ảnh hưởng chủ yếu ở ruột non, nơi chứa thức ăn sau khi rời dạ dày.

- Các nguyên nhân ít quan trọng như khác như tiếp xúc môi trường, chế độ ăn..

4. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản

- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất ( tăng 100 lần rủi ro so với các yếu tố nguy cơ khác) cho ung thư biểu mô tuyến thực quản.

- Sàng lọc phát hiện sớm :

       + Không có bất thường của biểu mô thục quản nội soi mổi 3- 5 năm 1 lần.

       + Đối với loạn sản nhẹ: nội soi mỗi 6 tháng trong năm đầu, sau đó hằng năm.

       + Đối với loạn sản nặng: nội soi mỗi 3 tháng hoặc cắt thực quản.

5. Sự trình bày lâm sàng:

   Các dấu hiệu lâm sàng được liệt kê trong bảng sau:

Bộ ba kinh điển của ung thư thực quản:

. Suy nhược.

. Cháng ăn.

. Thuốc giảm đau.

( Trích dịch từ The Bethesda Handbook of Clinical Oncology )