Ths BS. Trần Thị Minh Thịnh- Nội Tiêu hóa

Chảy máu đường tiêu hóa là một trong những trường hợp cấp cứu quan trọng nhất trong bệnh lý đường tiêu hóa.  Mặc dù tỷ lệ tử vong giảm nhưng tỷ lệ này  vẫn còn cao ở mức 5% -10% ở những bệnh nhân có xuất huyết do loét dạ dày tá tràng, khoảng 15% ở những người có giãn tĩnh mạch xuất huyết, và 11% -14% trong tất cả các nguyên nhân gây xuất huyết. Nội soi cầm máu được chấp nhận rộng rãi là việc điều trị đầu tay cho chảy máu cấp đường tiêu hóa trên, đặc biệt là loét dạ dày tá tràng chảy máu, có hiệu quả cho việc giảm tỷ lệ tái xuất huyết, giảm tỷ lệ cần phải phẫu thuật và giảm tỷ lệ tử vong. Nôi soi được thực hiện trong vòng 24h kể từ khi nhập viện. Cho đến nay chưa có sự khác biệt nào nội soi cấp cứu rất sớm(<12h) và sớm (12h-24h) sau khi nhập viện về các mặt: xuất huyết tái phát, phẫu thuật, tử vong. Tuy nhiên nội soi tiến hành càng sớm càng tốt khi huyết động ổn định ở bệnh nhân nôn ra máu lượng nhiều.  Một số kỹ thuật nội soi cầm máu đã đạt được: tiêm epinephrine, đông nhiệt, cầm máu bằng hemoclips. Tuy nhiên, khoảng 5% -10% bệnh nhân vẫn gặp tái phát chảy máu sau khi nội soi cầm máu ban đầu bao gồm:  tiêm, đông nhiệt, hoặc cầm máu cơ học. Xuất huyết tiêu hóa  xảy ra từ các vị trí mà khó có thể tiếp cận, chẳng hạn như mặt sau tá tràng hoặc vị trí vùng trên của góc bờ cong nhỏ các vị trí này khó có thể đặt hemoclips hoặc gây áp lực đủ với đầu dò đông máu, các tổn thương  lớn và đang chảy máu làm  khó quan sát để làm thủ thuật cầm máu.  Phương pháp điều trị chảy máu đường tiêu hóa trên có thể gặp thử thách. Một phương pháp đơn giản và hiệu quả cầm máu qua nội soi sẽ có một tác động đáng kể đến việc điều trị đang chảy máu tiêu hóa là Hemospray. Hemospray là một chất cầm máu mới để điều trị xuất huyết tiêu hóa trên. Hiệu quả của nó đã được thể hiện trong  loét dạ dày tá tràng chảy máu, cũng như trong xuất huyết tiêu hóa  do bệnh ung thư và ở bệnh nhân dùng liệu pháp kháng đông.  Hemospray là thiết bị cầm máu qua nội soi lý tưởng vì cầm máu bằng phương pháp hemospray không cần tiếp xúc trực tiếp với các điểm chảy máu, không gây tổn thương mô hơn nữa và không làm cho chảy máu nặng thêm.

Hemospray là một loại bột mới cấp phép cho điều trị nội soi đã được sử dụng trong nhiều năm nay nó  kiểm soát chảy máu, đặc biệt là tổn thương  không có hình dạng và vết thương động mạch áp suất cao. Hemospray là một loại hợp chất vô cơ, nó không chứa  protein từ  người hay động vật, cầm máu theo cơ chế cơ học và hấp thụ. Khi tiếp xúc với các vị trí xuất huyết, bột tạo thành một rào cản trên các thành mạch máu, nhanh chóng ngừng chảy máu, và thứ hai, bột thấm nước làm tăng nồng độ tại chỗ của các yếu tố đông máu và tăng cường hình thành cục máu đông. Bột Hemospray không thể  hấp thu và chuyển hóa của bột không xảy ra trong cơ thể, do đó loại bỏ các nguy cơ nhiễm độc toàn thân.  Ống tiêm có chứa bột Hemospray thông qua catheter luồng qua kênh thủ thuật  (21g mỗi ống tiêm),  đẩy bột Hemospray ra khỏi ống thông, bột nano này tạo này tạo cục máu đông. Trong một nghiên cứu lâm sàng đã được tiến hành: Sung và cộng sự sử dụng các Hemospray ở 20 bệnh nhân với đang xuất huyết loét dạ dày và đạt được ngưng ngay việc chảy máu trong 95% và sau 3 ngày hemospray đã được loại bỏ ra khỏi dạ dày và tá tràng trong tất cả các bệnh nhân. Không có tác dụng phụ nào được ghi nhận. Tuy nhiên sử dụng Hemospray có thể xuất hiện tắc mạch, tắc ruột và phản ứng dị ứng với bột. Nguy cơ tắc mạch là rất thấp khi áp suất của khí carbon dioxide được sử dụng để đẩy bột Hemospray là không thể khắc phục huyết áp động mạch, và điều này sẽ là cần thiết để cho phép bột để nhập vào máu, tắc nghẽn đường tiêu hóa là một nguy cơ khác có thể là bột bơm vào đường tiêu hóa và đi vào ruột non. Trong 2 nghiên cứu  phản ứng dị ứng không xảy ra.

Thực tế Hemospray nó hữu ích trong việc điều trị các tổn thương nhiều dạng  xuất huyết như xuất huyết dạ dày, dị dạng mạch máu, và khối u chảy máu  . Một loạt trường hợp mô tả của 5 bệnh nhân có chảy máu đường tiêu hóa trên bệnh ác tính liên quan được thực hiện bởi Chen và đánh giá hiệu quả của Hemospray trong việc đạt được cầm máu. Tất cả các bệnh nhân bị bệnh ác tính tiến triển bao gồm cả ung thư dạ dày chảy máu, ung thư  thực quản, ung thư tuyến tụy với chảy máu từ vết loét tá tràng, ung thư phổi không phải tế bào nhỏ có chảy máu từ một di căn loét trong tâm vị dạ dày, và ung thư vú có chảy máu từ các di căn tá tràng,  nội soi được thực hiện ở tất cả năm trường hợp với 15-20g Hemospray áp dụng cho các bề mặt khối u; cầm máu ban đầu đã đạt được trong tất cả các bệnh nhân. Bốn bệnh nhân có bằng chứng không tiếp tục tái xuất huyết sau khi được theo dõi cho 13-41 ngày. Những kết quả đầy hứa hẹn cho thấy Hemospray có tiềm năng trở thành các tiêu chuẩn mới về điều trị chảy máu do khối u, nó dễ dàng ứng dụng cho các khu vực bề mặt lớn, thậm chí ở các vị trí khó khăn, mà không gây thêm thiệt hại niêm mạc. Đây là một cánh cửa mở cho nghiên cứu sâu hơn về chủ đề này.

 Một tỷ lệ lớn các bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa do bệnh nhân dùng một liều hàng ngày của  kháng ngưng tập tiểu cầu và thuốc chống đông máu để ngăn ngừa bệnh lý tim mạch và  thiếu máu não cục bộ. Cả hai loại thuốc này làm kiểm soát chảy máu khó khăn hơn vì vậy sử dụng hemospray  để khắc phục điều này. Nghiên cứu Holster và cộng sự  đánh giá hiệu quả của bột cầm máu này trong điều trị xuất huyết tiêu hóa trên ở bệnh nhân dùng liệu pháp kháng đông.  kết quả 16 bệnh nhân được điều trị bằng Hemospray (8 bệnh nhân sử dụng liệu pháp kháng đông cho những chỉ định khác nhau và 8 bệnh nhân không sử dụng thuốc kháng đông),  cầm máu ban đầu đã đạt được sau khi áp dụng Hemospray ở 5/8 bệnh nhân điều trị kháng đông (63%) và trong tất cả 8 bệnh nhân không điều trị thuốc kháng đông, tỷ lệ tái xuất huyết là giống nhau ở cả hai nhóm. Những dữ liệu này cho thấy hiện tượng đông máu nội soi bằng Hemospray không bị cản trở bởi những tác động chống huyết khối hệ thống. Như vậy Hemospray cũng đã được áp dụng thành công  trên bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa do dùng liệu pháp kháng đông.

Điều đáng lo ngại khác là chảy máu đường tiêu hóa trên do giãn tĩnh mạch thực quản, tâm vị, phình vị. Trong do giãn tĩnh mạch chảy máu, nguy cơ của vật liệu vào máu, với những nguy cơ tiềm ẩn của sự hình thành huyết khối, có thể cao hơn trong động mạch chảy máu. Hiện nay, chưa có nghiên cứu đánh giá nguy cơ này của Hemospray. Chỉ tìm thấy một báo cáo trường hợp  giãn tĩnh mạch dạ dày chảy máu, đã được điều trị thành công với bột cầm máu.

Vậy  các dữ liệu về phương pháp cầm máu qua nội soi bằng hemospray mới này là ngoạn mục và  hứa hẹn  một bước đột phá thực sự trong điều trị xuất huyết tiêu hóa trên. Kỹ thuật này đơn giản và  đòi hỏi kỹ năng mức độ thấp hơn so với các kỹ năng phương pháp cầm máu nội soi khác. Nhược điểm cầm máu hemospray  có một số điểm yếu trong các nghiên cứu thảo luận ở trên. Tuy nhiên nghiên cứu cỡ mẫu  còn ít vì vậy  kết quả của nghiên cứu này cần phải được xác nhận trong các nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn và so sánh  hiệu quả cầm máu bằng hemospray  liệu pháp cầm máu qua nội soi khác.

Tài liệu tham khảo:

1. Babiuc RD,   Purcarea M,   Sadagurschi R,  and  Negreanu R(2013), Use of Hemospray in the treatment of patients with acute UGIB,  journal of medicine and life, Jun 15; 6(2): 117–119.

2. Chen Y, Barkun A, Soulellis C, Mayrand S, Ghali P. (2012) Use of the endoscopically applied hemostatic powder TC-325 in cancer-related upper GI hemorrhage: preliminary experience, Gastrointest Endoscopy 75: 1278–1281. [PubMed].

3. Holster I, Brullet E, Kuipers E, Campo R., Fernández-Atutxa A, Tjwa E. (2014) Hemospray treatment is effective for lower gastrointestinal bleeding,  Endoscopy 46: 75–78. [PubMed]

4. Sung JJY, Luo D(2011). Early clinical experience of the safety and effectiveness of Hemospray in achieving hemostasis in patients with acute peptic ulcer bleeding,  Endoscopy. 43:291–295. [PubMed]