CN Trịnh Thị Xuân Thúy – Khoa Cấp cứu

Tai biến mạch máu não (TBMMN) là các thiếu sót chức năng của não xẩy ra đột ngột do một mạch máu bị vỡ hoặc tắc bao gồm động mạch, mao mạch và hiếm hơn là tĩnh mạch mà không do chấn thương.

Tai biến mạch máu não là bệnh đã biết đến và được nghiên cứu từ lâu, những yếu tố nguy cơ cũng được đề cập, những chiến lược để giảm thiểu tỷ lệ mắc và tử vong do TBMMN đã được thực hiện ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên số người bị TBMMN trong cộng đồng vẫn nhiều, nhẹ thì để lại di chứng về vận động, thần kinh, phát âm, nặng thì có thể tử vong nhanh chóng.

Do thời tiết năm nay diễn biến bất thường, rét đậm và kéo dài nên những ngày gần đây tại khoa Cấp cứu tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân bị TBMMN nặng, phần lớn là xuất huyết não với điểm Glasgow rất thấp, ngưng thở phải đặt nội khí quản để thông khí nhân tạo và tỷ lệ tử vong rất cao. Điều đáng nói là trong số những bệnh nhân đó, một số người có sẵn yếu tố nguy cơ như: Tăng huyết áp, các bệnh lý tim đã biết trước thì có những bệnh nhân rất trẻ, tiền sử chưa phát hiện bệnh lý tim mạch, đang khỏe mạnh, lao động bình thường thì đột ngột đau đầu dữ dội, nôn mửa rồi hôn mê và không bao giờ tỉnh lại nữa.Đây thực sự là một cú sốc lớn cho những người thân, là nỗi đau không gì nói hết được.

Làm việc tại khoa Cấp cứu, chúng tôi chứng kiến nhiều trường hợp rất thương tâm nhưng có lẽ TBMMN vẫn là nỗi ám ảnh lớn nhất vì nó đưa đến cái chết quá nhanh chóng. Những bệnh nhân nặng và tử vong nhanh đều do xuất huyết não vì huyết áp tăng quá cao (huyết áp tối đa thường trên 200mmHg). Đáng tiếc là một số bệnh nhân đã biết tiền sử tăng huyết áp nhưng điều trị không đúng cách, bỏ điều trị hoặc dùng thuốc không thường xuyên nên không kiểm soát được huyết áp. Đến lúc này thì mọi sự “giá như” đều đã muộn.

Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi không có tham vọng nhiều, chỉ muốn nhắn gửi một thông điệp là: Tăng huyết áp vẫn là yếu tố nguy cơ hàng đầu trong cơ chế bệnh sinh của TBMMN và là nguyên nhân gây tử vong chính. Do đó những người chưa tăng huyết áp phải chú ý điều chỉnh các yếu tố nguy cơ để hạn chế mắc bệnh. Những người đã bị tăng huyết áp phải tuân thủ nghiêm túc chế độ điều trị của bác sỹ chuyên khoa, khi có dấu hiệu bất thường như: đau đầu, hoa mắt, buồn nôn, nói khó, yếu liệt…phải đưa đến bệnh viện ngay.