Ths Lê Tự Định - Khoa ICU

“Trong số những bệnh nhân điều trị tại khoa chăm sóc đặc biệt (ICU) với giảm thể tích tuần hoàn điều trị bằng dịch keo so sánh với dịch tinh thể cho thấy có tỷ lệ tử vong tương tự nhau sau 28 ngày điều trị”. Đây là kết quả của một thử nghiêm lâm sàng ngẫu nhiên, đa trung tâm được đăng trên tạp chí JAMA được công bố trực tuyến ngày 09/10/2013.

“Mặc dù mục tiêu là sử dụng dịch truyền tĩnh mạch để bù đắp thể tích khu vực nội bào, dịch truyền cũng di chuyển vào khoảng gian bào”. Tiến sỹ y khoa Djillali Annane và cộng sự, làm việc tại bệnh viện Raymond Poincare vùng Garches, cộng hòa Pháp cho biết từ kết quả của thử nghiệm “Trị liệu bằng dịch keo so sánh với dịch tinh thể trong hồi sức bệnh nhân điều trị tại các khoa ICU”.

“Dịch tinh thể được cho là cố gắng ngăn cản sự di chuyển theo đường áp lực thẩm thấu bởi các chất hòa tan, trong khi dịch keo mục đích khai thác sự chênh lệch áp lực kiểu khối u cho kết quả tương tự”.

Hình minh họa

Trong thử nghiệm này, với kết quả đánh giá mù đôi để điều trị gán ngẫu nhiên đã được phân tầng bởi trung tâm và trường hợp hỗn hợp  (nhiễm khuẩn huyết, chấn thương, hoặc sốc giảm thể tích mà không bị nhiễm khuẩn huyết hoặc chấn thương).

Từ tháng 2/2003 đến tháng 8/2012, các tác giả đã hồi cứu một cách tuần tự 2857 bệnh nhân điều trị tại 57 khoa ICU ở Pháp, Bỉ, Bắc phi và Canada. Việc theo dõi kết thúc vào tháng 11/2012. Trong suốt thời gian điều trị tại khoa ICU, bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu được chỉ định dùng dịch keo (n=1414, Gelatins, Dextrans, Hydroxyl tinh bột, Albumin 4%, 20%) so với dịch tinh thể (n=1443, muối đẳng trương hoặc Ringerlactate) cho tất cả dịch can thiệp khác hơn với dịch duy trì.

Điểm kết thúc chính của nghiên cứu là tỷ lệ tử vong trong vòng 28 ngày, 90 ngày, những ngày còn sống và không nhận liệu pháp điều trị thay thế thận, thở máy hoặc dùng thuốc vận mạch. Trong nhóm dùng dịch keo 359 bệnh nhân (25,4%) đã chết trong vòng 28 ngày so với 390 bệnh nhân đã chết (27%) trong nhóm dùng dịch tinh thể (RR=0,99; CI=95%, p=0,26). Tỷ lệ tử vong trong vòng 90 ngày là 30,7% (434 bệnh nhân chết) trong nhóm dùng dịch keo  so với 34,2% (493 bệnh nhân chết) trong nhóm dùng dịch tinh thể (RR=0,92; CI=95%; p=0,3).

Không có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nhóm bệnh nhân được điều trị bằng liệu pháp thay thế thận 156 bệnh nhân (11%) trong nhóm dùng dịch keo so với 181 bệnh nhân (12,5%) trong nhóm dùng dịch tinh thể (RR=0,93; CI=95%; p=0,19).

Số ngày còn sống trung bình không dùng máy thở trong 7 ngày đầu là 2,1 ngày trong nhóm dùng dịch keo và 1,5 ngày trong nhóm dùng dịch tinh thể (sự khác biệt trung bình 0,3 ngày; CI=95%; p=0,1) và trong 28 ngày đầu là 14,6 ngày so với 13,5 ngày, tương ứng (sự khác biệt trung bình 1,1 ngày; CI=95%, p=0,1). Số ngày còn sống trung bình không dùng thuốc vận mạch trong 7 ngày đầu là 5 ngày so với 4,7 ngày, tương ứng (sự khác biệt trung bình 0,3 ngày; CI=955; p=0,4) và trong 28 ngày đầu là 16,2 ngày so với 15,2 ngày, tương ứng (sự khác biệt trung bình 1,04 ngày; CI=95%; p=0,3).

“Trong số các bệnh nhân ICU có giảm thể tích tuần hoàn, việc dung dịch keo so với dịch tinh thể đã không tạo ra một sự khác biệt có ý nghĩa trong tỷ lệ tử vong trong vòng 28 ngày”, các tác giả nghiên cứu viết. “Mặc dù tỷ lệ tử vong trong 90 ngày thấp hơn trong số các bệnh nhân nhận được dịch keo, phát hiện này nên được xem xét tỉ mỉ và đòi hỏi nhiều nghiên cứu sâu hơn trước khi đi đến kết luận về kết quả này”.

Những phát hiện không chắc để thay đổi thực hành lâm sàng

Như báo cáo trước đó của Medscape Medical News, hướng dẫn về điều trị sốc nhiễm khuẩn bởi tổ chức SSC (Surviving Sepsis Campaign) còn lưu ý ưu tiên dùng dịch tinh thể dựa trên chi phí.

"Các nghiên cứu mới sẽ không thay đổi thực tế hiện nay đối với hầu hết các bác sĩ, " Alan E. Jones , MD, giáo sư, trưởng khoa cấp cứu trường Đại học y khoa Mississippi, và Jackson, tác giả của các hướng dẫn của SSC, nói với Medscape Medical News. "Thông điệp thích hợp, theo khuyến cáo của SSC, vẫn là dịch tinh thể, là sự can thiệp hồi sức ban đầu hợp lý nhất. "

So với các giải pháp dịch muối tinh thể, dung dịch keo có chứa gelatin, tinh bột, protein hoặc ngoài muối có xu hướng bồi phụ khối lượng máu nhiều hơn và có một thời gian hoạt động dài hơn. Tuy nhiên, dịch keo có thể liên quan với sự gia tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở những bệnh nhân bị bệnh nặng .

“Nghiên cứu này có nhiều ưu điểm, bao gồm một nghiên cứu tiền cứu ngẫu nhiên lớn, đa quốc gia ghi nhận một số lượng lớn các bệnh nhân nặng và đã có một kết quả rõ ràng", tiến sĩ Jones nói. " Một số hạn chế bao gồm các mẫu bệnh nhân không đồng nhất và số lượng khá lớn các dung dịch keo khác nhau và các chế phẩm tinh thể đã được kiểm tra."

Lược dịch từ JAMA Published online October 9, 2013