Bs Lê Nhật Nam - 

1.Tổng Quan

Tuyến cận giáp là một tuyến hình hạt đậu, nâu đỏ, nằm mặt sau các cực tuyến giáp, kích thước khoảng 2x4x6 mm, thông thường có 4 tuyến.

Tuyến cận giáp có một loại hormone là PTH, tham gia điều hòa canxi và phosphate máu. tác động chủ yếu của hormone là ở ruột, xương, thận.

Tỷ lệ ung thư loại này hiếm 1,25/10.000.000, độ tuổi trung bình phát hiện bệnh 44-54, nam/nữ = 1/1.

Tiên lượng bệnh phụ thuộc vào TNM (chủ yếu là có xâm lấn cấu trúc xung quanh và di căn hay chưa), nhưng nhìn chung là tốt. phẩu thuật là phương pháp điều trị chủ đạo với ung thư tuyến này. tỷ lệ sống sau 5 năm dao động 20% - 85%, tỷ lệ sống sau 10 năm dao động 15% - 80% . Tái phát sau phẩu thuật lần đầu thường xuất hiện trong khoáng thời gian 2 – 5 năm.

2.Nguyên Nhân và Sinh Bệnh Học

2.1.Nguyên Nhân

Không được biết rõ rang . một số trường hợp thấy tính hệ quả như trong hội chứng cường cận giáp – u xuong hàm , cường cận giáp cô lập gia đình , nhiều tân sinh nội tiết loại 1(MEN1) , xạ trị vùng đầu mặt cổ cũng làm tăng nguy cơ ung thư tuyến cận giáp .

2.2.Sinh Bệnh Học

Các đột biến mã hóa gen CDC73 , làm thiếu hụt sự tổng hợp Protein Parafibromin(protein này có vai trò ức chế sự hình thành U tuyến cận giáp) , dẫn đến hội chứng cường cận giáp – U xương hàm , một tỷ lệ đáng kể (15% - 37,5%) hội chứng này sẽ dẫn đến ung thư tuyến cận giáp .

Sự mất alleic của protein U nguyên bào võng mạc cũng được chứng minh có liên quan đến ung thư tuyến cận giáp .

Việc đột biến gen MEN1 có liên quan đến ung thư tuyến cận giáp , chưa được biết một cách đầy đủ .

3.Triệu Chứng

Các triệu chứng của ung thư tuyến cận giáp là triệu chứng cả tăng canxi máu tiến triển

• Phải đi tiểu thường xuyên hơn bình thường
• Đau xương , gãy xương bệnh lý , sỏi tiết niệu tái phát nhanh
• Khát nước hơn bình thường
• Buồn nôn và nôn
• Ít cảm thấy đói
• Cảm thấy mệt mỏi , suy nhược , chán nản
• Hay quên , giảm trí nhớ
• Đau nhức cơ bắp , yếu cơ , chuột rút
• Triệu chứng tại chỗ : khối u cổ , khàn giọng , rối loạn nuốt , hạch di căn…

4.Cận Lâm Sàng

4.1.Xét nghiệm máu

Định lượng canxi máu , PTH máu . cao hơn rõ so mức bình thường .

4.2.Siêu âm với một số đặc điểm như sau đánh giá kích thước mật độ U , xâm lấn mô lành xung quanh , tăng sinh mạch nuôi , hạch nghi ngờ , hướng dẫn chọc sinh thiết tế bào học .

4.3. CT và PET-CT

Vai trò khách quan , giúp phẩu thuật viên chủ động trong cuộc mổ và lên phương án điều trị . giúp đánh giá hiệu quả tình trạng xâm lấn , tầm soát di căn .

Mũi tên chỉ ung thư tuyến cận giáp chèn ép khí quản , xâm lấn mô xung quanh

5.Điều trị

Ngoại khoa vẫn là phương pháp điều trị chủ đạo , điều chỉnh các rối loạn về Canxi máu và nội môi trước cũng như sau mổ . Nếu tổ chức U còn trong bao , thì việc cắt trọn U tương đối thuận lợi . Nếu tổ chức U xâm lấn mô xung quanh thì chủ trương cắt U và tổ chức xâm lấn , với rìa diện cắt đảm bảo về mặt ung thư học , có cân nhắc ( tuổi , di căn cũng như tiên lượng sống , loại mô bị xâm lấn , yêu cầu của bệnh nhân , …) mà phẩu thuật viên sẽ xem xét cắt trọn hay sẽ để lại ít mô U trên mô khác xung quanh và kết hợp điều trị bổ trợ khác .

Tài Liệu Tham Khảo

1. U tuyến cận giáp: Những điều cần biết (bachmai.gov.vn)
2. Quaglino F, Marchese V, Lemini R, Piovesan A, Mazza E, Viora T, Taraglio S. Parathyroid carcinoma. A single Institution experience and a review of the international literature. Ann Ital Chir. 2018;89:295-304.
3. U tuyến cận giáp (benhvien108.vn)
4. Schaapveld M, Jorna FH, Aben KK, Haak HR, Plukker JT, Links TP. Incidence and prognosis of parathyroid gland carcinoma: a population-based study in The Netherlands estimating the preoperative diagnosis. Am J Surg. 2011 Nov;202(5):590-7.