Bs CK1 Phạm Văn Sáu - Khoa Cấp Cứu

Những bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối nhập viện vì đột quỵ do thiếu máu cục bộ não hay do chảy máu nội sọ cao gấp 5-10 lần. Giảm Albumin máu, cao huyết áp và Hemoglobine thấp là những yếu tố nguy cơ gây đột quỵ ở các đối tượng này.

Suy dinh dưỡng: Theo nghiên cứu, Albumin máu thấp, giảm cân kết hợp với nguy cơ cao hơn tỷ lệ đột quỵ mới mắc phải trong suy thận mạn, điều này ngược với quần thể chung trong đó béo phì hơn là suy dinh dưỡng, sẽ có nguy cơ cao hơn bị đột quỵ. Ngoài ra suy dinh dưỡng còn là yếu tố nguy cơ mạnh mẽ gây tử vong ở mọi nguyên nhân tim mạch ở các bệnh nhân được lọc máu. Theo nhiều tác giả, suy dinh dưỡng không chỉ phản ánh tình trạng dinh dưỡng kém của bệnh nhân bị suy thận mạn giai đoạn cuối mà còn phản ánh những tác động của tình trạng viêm mạn tính. Các chất đánh dấu tình trạng viêm đã được ghi nhận kết hợp với tỉ lệ cao bị đột quỵ trong quần thể chung. Có thể là cơ chế dẫn đến sự kết hợp giữa viêm và đột quỵ trong quần thể chung cũng tạo ra những tác động tương tự ở những người lọc máu.

Tăng huyết áp: Tăng huyết áp là biểu hiện luôn luôn có của hơn 90% các bệnh nhân suy thận mạn. Tăng huyết áp vừa là nguyên nhân vừa  là hậu quả và nặng thêm khi bị suy thận mạn. Cũng giống như quần thể chung, tăng huyết áp kết hợp với nguy cơ tăng cao bị đột quỵ. Theo Iseki và CS ghi nhận nguy cơ bị đột quỵ tăng 120% ở những bệnh nhân Nhật Bản lọc máu có tăng huyết áp.

Thiếu máu: Theo nghiên cứu của Seliger và CS Hb < 9g/dl làm tăng nguy cơ  đột quỵ lên 22% so với Hb = 10-12 g/dl. Điều này cũng trái ngược với quần thể chung có Hb cao chứ không thấp mới kết hợp với nguy cơ gia tăng. Trong suy thận mạn, cơ chế có thể được giải thích là khả năng chuyển tải Oxygen thấp do thiếu máu tới những vùng não vốn đã bị tưới máu kém do các bệnh lý mạch máu, tụt huyết áp trong lúc lọc máu hay do các tác động nguy hại của thiếu máu mạn tính trên phì đại cơ tim và thành mạch máu giống như quần thể chung. Do vậy việc điều trị thiếu máu sớm  nhằm tránh biến chứng nguy hiểm trong suy thận mạn cần được quan tâm ngay từ gia đoạn sớm của suy thận.