Phòng Can Thiệp Tim Mạch - Đột quỵ

Bệnh nhân Trần thị H, 60 tuổi, trú tại Thăng Bình - Quảng Nam được người nhà đưa vào Khoa Cấp Cứu BVĐK Quảng Nam trong tình trạng lơ mơ, liệt nặng 1/2 người phải, thất vận ngôn toàn bộ. Bệnh nhân (Bn) nhanh chóng được chụp CT scan sọ não với kết quả bình thường và hội chẩn với Đơn vị can thiệp tim mạch – đột quỵ chẩn đoán nhồi máu não cấp giờ thứ 2 nghi do tắc động mạch não giữa bên trái. Sau khi giải thích gia đình về lợi ích cũng như nguy cơ, Bn ngay lập tức được truyền thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch. Sau 30 phút vẫn không có tiến triển gì. Bn được chụp lại CT scan sọ não có thuốc với kết quả tắc hoàn toàn đoạn đầu động mạch não giữa bên trái. Đây là nhánh chính nuôi bán cầu não trái (bán cầu ưu thế) chi phối vận động 1/2 bên phải và khả năng nói và hiểu ngôn ngữ nên nếu tổn thương sẽ để lại di chứng tàn phế nghiêm trọng thậm chí tử vong. Bn tiếp tục được chụp mạch não xóa nền (DSA) cũng với kết quả tắc hoàn toàn động mạch não giữa trái và đã được tái thông hoàn toàn sau đó bằng kỹ thuật lấy huyết khối gây tắc mạch bằng dụng cụ (solitair). Sau đó, Bn được chuyển về khoa tiếp tục theo dõi, tri giác và vận động dần hồi phục. Sau 3 tuần điều trị Bn đã nói và tự đi lại được và xuất viện trong niềm vui của gia đình và người thân.

BVĐK Quảng Nam đã bắt đầu triển khai điều trị nhồi máu não cấp bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch từ giữa năm 2014 và đã cứu sống nhiều Bn. Chỉ định của thuốc tiêu sợi huyết trong điều trị đột quị thiếu máu não cấp là hết sức nghiêm ngặt, điều kiện quan trọng đầu tiên là Bn phải được đưa đến Bv rất sớm trong vòng 3 – 4.5 giờ đầu (thời gian vàng) sau khi có triệu chứng. Nếu đến quá thời gian vàng thì không còn chỉ định dùng thuốc vì lúc này não đã bị tổn thương vĩnh viễn. Những trường hợp có chống chỉ định hoặc thất bại với tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch phải chuyển sang dùng thuốc đường động mạch hoặc lấy huyết khối bằng dụng cụ với liều lượng thuốc thấp hơn rất nhiều để hạn chế biến chứng và tỷ lệ thành công cũng cao hơn. Đây là một kỹ thuật mới, đòi hỏi nhiều trang thiết bị hiện đại cũng như những dụng cụ đắt tiền, hiện chỉ có một vài Bệnh Viện lớn trong cả nước thực hiện được kỹ thuật này. Vì vậy, việc triển khai thành công kỹ thuật tiêu sợi huyết đường động mạch và lấy huyết khối bằng dụng cụ đã mở ra nhiều hy vọng mới cho Bn đánh dấu một bước ngoặt mới trong điều trị đột quỵ thiếu máu não cấp tại Quảng Nam.

Khi có các dấu hiệu như đột ngột suy giảm tri giác, nói ngọng, không nói được, mặt bị méo, yếu hay liệt tay, chân thì hãy đưa ngay bệnh nhân đến Bệnh viện càng sớm càng tốt. “Hãy học những dấu hiệu đó vì nó có thể giúp bạn hay những người thân yêu của bạn”. Để phòng tránh đột quỵ, hãy chọn lối sống lành mạnh, tăng cường vận động, không thuốc lá, rượu bia có chừng mực, kiểm soát tốt rối loạn mỡ máu, huyết áp, đường máu và một số bệnh lý van tim rung nhĩ...