Bs Nguyễn Đức Kỳ-Khoa nội tổng hợp

Trong cuộc sống hằng ngày, người cao tuổi hay than phiền vì chứng chóng mặt - đây là cảm giác chủ quan của bệnh nhân. Bệnh nhân tự nhiên cảm thấy mọi vật xung quanh mình chuyển động như đứng giữa một cơn lốc, mất cân bằng, đi đứng không vững, cảm giác bồng bềnh như ngồi trên thuyền, nhìn mọi vật nhòe không rõ, người nôn nao khó chịu ruột gan như bị đảo lộn. Là nguyên nhân gây ra nhiều tai nạn ở người cao tuổi gây té ngã dẫn đến chấn thương, tàn phế.

 I - NGUYÊN NHÂN: Có nhiều nguyên nhân gây chóng mặt

     1. Ở Tai:

         - Ống tai ngoài: như nút đáy, khi gặp nước nở to ra, kích thích ống tai ngoài gây chóng mặt hoặc nhọt ống tai cũng gây đau tai và chóng mặt.

        - Tai giữa: viêm tai giữa cấp tính, bên cạnh sốt, đau tai, ù tai, nghe kém còn kèm chóng mặt.

       - Tai trong: viêm tai tiết dịch gây chóng mặt ghê gớm kèm theo ù tai, nghe kém. Có khi viêm tai kèm với viêm màng não, viêm thần kinh tiền đình do vi rút hoặc vi khuẩn gây chóng mặt, quay cuồng, chóng mặt tư thế rõ nhưng thính lực lại bình thường.

     2. Chóng mặt còn liên quan đến bệnh lý thần kinh, mất thăng bằng, stress và các bệnh huyết áp, mạch máu, nội tiết, dị ứng, chuyển hóa: rối loạn lipid máu, các viêm nhiễm … nên kết quả điều trị hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây chóng mặt, trong đó cơn chóng mặt kịch phát kéo dài do ảnh hưởng của tăng huyết áp là dạng chóng mặt nguy hiểm nhất và là nguyên nhân của nhiều tai nạn ở người cao tuổi.

    3. Người cao tuổi hay bị chóng mặt tư thế do hạ huyết áp tư thế, thiểu năng tuần hoàn não, thoái hóa cột sống cổ, xơ hóa mạch máu não, hạ đường huyết, thiếu oxy não, rối loạn thần kinh tim.

    4. Các bệnh khác: những rối loạn về mắt: rối loạn vận động các cơ của nhãn cầu, glocom, đục thủy tinh thể, u dây thần kinh tiền đình, áp- xe não. Ngoài ra còn nhiễm độc các thuốc:  điều trị tăng huyết áp, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị sốt rét, nhóm thuốc aminozid, streptomycin, kanamycin …

 II - ĐIỀU TRỊ CHÓNG MẶT

      Trước một bệnh nhân bị chóng mặt, ta cần phải chẩn đoán nguyên nhân, tuy nhiên trong một số trường hợp ta tiến hành điều trị triệu chứng trước trong thời gian tìm ra nguyên nhân. Trong khi điều trị triệu chứng, ta tiến hành khám tỉ mỉ, nhiều khi phải phối hợp với các chuyên khoa Nội, thần kinh, mắt, tai mũi họng và các thăm dò cận lâm sàng khác để chẩn đoán chính xác nguyên nhân, từ đó điều trị nguyên nhân.

       Có ba nhóm thuốc chính thường dùng điều trị chóng mặt, nên dùng thuốc riêng rẽ để hiểu tác dụng phụ của từng loại.

          - Nhóm kháng histamin: Ngăn chặn kích thích cơ quan tiền đình ngoại vi và trung ương, điển hình là stugeron, phenothiamin.

          - Nhóm kháng tiết cholin: Kiềm chế kích động tiền đình điển hình là Scopalamin (ít dùng).

          - Nhóm an thần: chủ yếu làm dịu, có tác dụng cả trung ương và ngoại vi. Thuốc hay dùng là Seduxen (Diazepam).

III - PHÒNG NGỪA

   Chóng mặt có thể phòng ngừa bằng cách luyện tập thích nghi cho hệ thống giữ thăng bằng của cơ thể khi bệnh nhân ở giai đoạn ổn định hay chóng mặt nhẹ. Tránh thay đổi tư thế đột ngột vì dễ té ngã gây chấn thương.