Ths Trần Thị Minh Thịnh - Khoa Nội THóa

I. Đại cương:

Web thực quản bệnh hiếm gặp, là bất thường cấu trúc trong thực quản, hiện nay vẫn còn có nhiều bàn cãi giữa các nhà y học về thuật ngữ, sinh bệnh học và điều trị bệnh lý này.  Có tác giả dùng từ là vòng (ring) thực quản, một số khác dùng màng (web) thực quản. Bệnh lý này thường không có triệu chứng, tuy nhiên nếu vòng làm hẹp lòng thực quản  nhiều thì gây nuốt nghẹn

Màng thực quản  là vòng đồng tâm, mịn, mỏng (3mm-5mm) là sự mở rộng của mô thực quản bình thường bao gồm 3 lớp(niêm mạc, dưới niêm mạc, lớp cơ). Màng  thực quản có thể tìm thâý bất cứ  nơi nào trên thực quản nhưng thường thấy đoạn dưới thực quản. Có 3 màng thực quản tồn tại được phân chia theo bảng chữ A, B, C.

Màng (vòng) A là vòng cơ ít gặp, nó nằm trên chỗ nối thực quản dạ dày (đường z) 1,5cm, hiếm khi có triệu chứng.

Mảng (vòng) B còn gọi là vòng Schatzki (mang tên bác sĩ người Mỹ gốc Đức Richard Schatzki) là vòng phổ biến nhất nó gồm lớp niêm mạc và lớp dưới niêm mạc, nó nằm ngay chỗ nối thực quản dạ dày (đường Z), phần lớn bệnh nhân không có trịêu chứng.

Màng (vòng )C bất thường giải phẫu phát hiện trên Xquang, do ấn vào thực quản của cơ hoành rất hiếm khi có triệu chứng.

Nguyên nhân của Web thực quản đang còn bàn cãi, một số giả thuyết đã được đưa ra, một số nguyên nhân gây bệnh đã được đưa ra: bẩm sinh, thiếu sắt, do viêm, tự miễn.

Bẩm sinh

Web thực quản là do sự phát triển của phôi thai không tạo ống thực quản hoàn toàn, tuy nhiên hầu hết các bệnh nhân có các triệu chứng xuất hiện khi họ trên 40 tuổi, nếu chụp Xquang thực quản có barryt ở trẻ em đã gợi ý web thực quản vòng B hay gặp, hầu hết trẻ em đều không có triệu chứng nên chụp Xquang thực quản có barryte ít được chỉ định.

Thiếu sắt

Mối liên hệ giữa web thực quản và thiếu sắt vẫn còn tranh cãi.

Viêm

Các tế bào viêm có thể được tìm thấy trong các mẫu sinh thiết của web thực quản, Các tế bào viêm phổ biến trong các tổn thương thực quản đoạn xa hơn các tổn thương thực quản đoạn gần.

Tự miễn

Các bệnh tự miễn liên quan đến bệnh web thực quản bao gồm: bệnh tuyến giáp, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Stevens-Johnson, bệnh vẩy nến. Cần nhiều nghiên cứu để hỗ trợ cho mối liên quan web thực quản với các bệnh này.

II. Triệu chứng

Hầu hết các bệnh nhân không có triệu chứng. Tác giả Schatki báo cáo sự tương quan giữa đường kính của vòng thực quản với triệu chứng của bênh nhân.  Đường kính vòng thực quản >20mm hầu như không có triệu chứng khó nuốt, 13-20mm có thể có khó nuốt, <13mm có triệu chứng khó nuốt.

Thường bệnh nhân phát hiện triệu chứng sau 40 tuổi, xuất hiện phổ biến ở người cao tuổi khả năng là do khả năng nhai và nuốt người cao tuổi bị hạn chế.

III. Chẩn đoán

Dựa vào chụp thực quản có barryte và nội soi thực quản. Nhiều khi phát hiện Web thực quản tình cờ chụp Xquang thực quản có barryte và nội soi thực quản vì bệnh lý khác.

IV. Điều trị

Không có triệu chứng không cần điều trị.

Thiếu sắt có thể đóng góp vào sự phát triển của web thực quản nên xét nghiệm sắt trong máu, nếu  đang thiếu sắt bổ sung sắt .

Nếu có triệu chứng trào ngược axit dạ dày thực quản  và web thực quản  điều trị sẽ được hướng vào việc điều trị trào ngược acid.

Nếu nuốt khó khăn tiếp tục, thực hiện nội soi và nong thực quản.
Nếu không cải thiện triệu chứng khi điều trị nong thực quản nhiều lần. Trong trường hợp này dùng dụng đốt điện để  cắt vòng niêm mạc.

V. Phòng bệnh

Không có cách nào để phòng bệnh web thực quản. Tuy nhiên, vì tình trạng này có thể liên quan đến trào ngược axit hay thiếu máu thiếu sắt, chúng ta có thể có biện pháp để ngăn ngừa và điều trị các rối loạn. Tránh các loại thực phẩm thúc đẩy trào ngược axit, đặc biệt là cà phê, sô cô la, các thức ăn béo, thực phẩm nhiều gia vị, đồ uống có ga, bạc hà, hoa quả họ cam quýt, cà chua, sữa nguyên chất và hành tây. Việc điều trị thiếu máu do thiếu sắt khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân của vấn đề.

Một số hình ảnh Xquang và nội soi:

Tài liệu tham khảo

1. Michael S. Smith (2010), “Diagnosis and Management of Esophageal Rings and Webs”,  Gastroenterol Hepatol  journal.
2. Xaralambos Zervos  et al (2013), “ESOPHAGEAL Webs and Rings”, Medscape.