Bs Nguyễn Anh Khiêm - 

Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch yếu hơn, khiến họ dễ bị các biến chứng khi mắc bệnh. Điều này làm cho một số vắc xin trở thành hàng rào phòng thủ quan trọng, không chỉ để bảo vệ sức khỏe của người mẹ mà còn để xây dựng hệ miễn dịch cho thai nhi chống lại một số bệnh nghiêm trọng, bao gồm các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ - CDC khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiêm một số loại vắc xin để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé. Dưới đây là các loại vắc xin được khuyến nghị:

I. CÁC VẮC XIN KHUYẾN CÁO TIÊM TRONG THAI KỲ

a) Vắc xin ho gà - bạch hầu - uốn ván (Tdap)

Mục đích: Giúp bảo vệ bé khỏi ho gà (vốn có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh) và uốn ván sơ sinh

Lịch tiêm: Thời gian tối ưu để tiêm Tdap là trong khoảng thời gian từ tuần thứ 27 đến trước tuần thứ 36 của thai kỳ, tốt là trước tuần thứ 35 để kháng thể đạt mức tối đa cho bé trước khi sinh. Điều này là để tối đa hóa phản ứng kháng thể của mẹ và truyền kháng thể thụ động cho trẻ

Lưu ý: Nếu chưa tiêm, vẫn có thể tiêm ngay sau khi sinh để bảo vệ trẻ.

b) Vắc xin cúm (Influenza)

Mục đích: Giảm nguy cơ biến chứng cúm nặng khi mang thai, bảo vệ bé sau sinh.

Lịch tiêm: Bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, tốt nhất trước mùa cúm.

Lưu ý: Chỉ dùng vắc xin cúm dạng tiêm (không dùng dạng xịt mũi vì có virus sống giảm độc lực).

c) Vắc xin COVID-19

Mục đích: Giảm nguy cơ mắc COVID-19 nặng trong thai kỳ, bảo vệ mẹ và bé.

Lịch tiêm: Tiêm theo hướng dẫn của CDC, ưu tiên vắc xin mRNA (Pfizer, Moderna).

Lưu ý: Có thể tiêm bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ.

II. CÁC VẮC XIN CÓ THỂ CÂN NHẮC TIÊM TRONG THAI KỲ

Chỉ tiêm nếu có nguy cơ phơi nhiễm cao hoặc theo khuyến nghị của Bác sĩ.

a) Vắc xin viêm gan B: Nếu chưa có miễn dịch và có nguy cơ nhiễm.

Dữ liệu hạn chế cho thấy thai nhi phát triển không có nguy cơ khi tiêm vắc-xin viêm gan B cho phụ nữ mang thai. Các vắc-xin hiện có chứa HBsAg không nhiễm trùng và không gây nguy cơ nhiễm trùng cho thai nhi.

Nếu chưa được tiêm vắc-xin viêm gan B (HepB), phụ nữ mang thai nên được tiêm HepB trong thai kỳ, vì tất cả người lớn từ 19 đến 59 tuổi đều được khuyến nghị tiêm vắc-xin HepB.

Lưu ý: Heplisav-B và PreHevbrio không được khuyến nghị trong thai kỳ do thiếu dữ liệu an toàn cho phụ nữ mang thai. Do đó, các nhà cung cấp dịch vụ y tế nên tiếp tục sử dụng Engerix-B, Recombivax HB hoặc Twinrix cho những người cần tiêm vắc-xin viêm gan B trong thai kỳ.

b) Vắc xin viêm gan A: Nếu có nguy cơ mắc bệnh cao.

Phụ nữ mang thai nên được tiêm vắc-xin viêm gan A (HepA) nếu họ được xác định có nguy cơ mắc phải nhiễm virus viêm gan A (HAV) trong thai kỳ (ví dụ, du khách quốc tế, phụ nữ sử dụng thuốc tiêm hoặc thuốc không tiêm [tức là tất cả những người sử dụng ma túy bất hợp pháp], phụ nữ có nguy cơ nghề nghiệp mắc phải nhiễm trùng, phụ nữ dự kiến sẽ có tiếp xúc gần gũi với một trẻ em được nhận nuôi từ nước khác, hoặc phụ nữ trải qua tình trạng vô gia cư) hoặc có nguy cơ gặp phải kết quả nghiêm trọng từ nhiễm HAV (ví dụ, phụ nữ mắc bệnh gan mạn tính hoặc phụ nữ nhiễm HIV).

An toàn của việc tiêm vắc-xin viêm gan A trong thai kỳ chưa được xác định, tuy nhiên, vì vắc-xin viêm gan A (HepA) được sản xuất từ HAV đã bị bất hoạt, rủi ro lý thuyết đối với thai nhi đang phát triển được kỳ vọng là thấp. Rủi ro liên quan đến việc tiêm vắc-xin cần được cân nhắc với rủi ro mắc viêm gan A ở phụ nữ mang thai có nguy cơ cao bị phơi nhiễm với HAV.

Phụ nữ mang thai nên được tiêm vắc-xin HepA nếu họ có nguy cơ mắc phải nhiễm trùng hoặc có kết quả nghiêm trọng từ nhiễm trùng trong thai kỳ.

c) Vắc xin viêm màng não do não mô cầu: Nếu có nguy cơ cao (môi trường sống đông đúc, du lịch đến vùng dịch)   

Chưa có nghiên cứu lâm sàng thử nghiệm ngẫu nhiên nào được tiến hành để đánh giá việc sử dụng vắc-xin MenB cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú. Việc tiêm vắc-xin nên được hoãn lại đối với phụ nữ mang thai và cho con bú trừ khi người phụ nữ có nguy cơ cao, và sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ, lợi ích của việc tiêm vắc-xin được xem là vượt trội so với các rủi ro tiềm ẩn.

d) Vắc xin phế cầu: Nếu có bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh tim, phổi.

Độ an toàn của vắc-xin polysaccharide phế cầu trong ba tháng đầu thai kỳ chưa được đánh giá, mặc dù không có hậu quả xấu nào được báo cáo ở những trẻ sơ sinh có mẹ vô tình tiêm vắc-xin trong thai kỳ

III. CÁC VẮC XIN KHÔNG KHUYẾN CÁO TRONG THAI KỲ

Không nên tiêm các vắc xin chứa virus sống vì có nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi

a) Vắc xin sởi - quai bị - Rubella (MMR)

Vắc-xin MMR không nên được tiêm cho phụ nữ đã biết là mang thai hoặc đang cố gắng mang thai. Do nguy cơ lý thuyết đối với thai nhi khi người mẹ tiêm vắc-xin virus sống, phụ nữ nên được tư vấn tránh mang thai trong vòng 28 ngày sau khi tiêm vắc-xin MMR. Nếu vắc-xin vô tình được tiêm cho phụ nữ mang thai hoặc có thai trong vòng 28 ngày sau khi tiêm vắc-xin, cô ấy nên được tư vấn về nguy cơ lý thuyết đối với thai nhi.

Không khuyến khích kiểm tra thai kỳ định kỳ đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ trước khi tiêm vắc-xin virus sống. Việc tiêm vắc-xin MMR hoặc vắc-xin thủy đậu trong thai kỳ không nên xem là lý do để kết thúc thai kỳ.

Phụ nữ dễ bị rubella, nhưng thường không tiêm vắc-xin vì sợ đang có thai hoặc có thể mang thai, do đó nên được tư vấn về nguy cơ tiềm ẩn của Hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS) và tầm quan trọng của việc tiêm vắc-xin ngay khi không mang thai.

b) Vắc xin thủy đậu

Vì tác động của virus thủy đậu đối với thai nhi chưa được biết rõ, phụ nữ mang thai không nên tiêm vắc-xin. Phụ nữ không mang thai khi đã tiêm vắc-xin nên tránh mang thai trong vòng 1 tháng sau mỗi lần tiêm.

Không khuyến khích kiểm tra thai kỳ định kỳ đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ trước khi tiêm vắc-xin virus sống. Nếu một phụ nữ mang thai vô tình được tiêm vắc-xin hoặc có thai trong vòng 4 tuần sau khi tiêm vắc-xin MMR hoặc thủy đậu, cô ấy nên được tư vấn về cơ sở lý thuyết của mối lo ngại đối với thai nhi; tuy nhiên, việc tiêm vắc-xin MMR hoặc thủy đậu trong thai kỳ không nên được xem là lý do để kết thúc thai kỳ

c) Vắc xin zona (Zoster - vắc xin phòng bệnh giời leo)

Hiện tại không có khuyến nghị về việc sử dụng Shingrix (RZV) trong thai kỳ. Nên xem xét hoãn tiêm RZV cho đến sau khi sinh.

d) Vắc xin HPV (Human Papillomavirus)

Vắc-xin HPV không được khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ mang thai. Nếu phát hiện phụ nữ mang thai sau khi bắt đầu chuỗi tiêm vắc-xin, các liều còn lại trong chuỗi 3 liều nên được hoãn lại cho đến khi thai kỳ hoàn tất. Không cần kiểm tra thai kỳ trước khi tiêm vắc-xin. Nếu một liều vắc-xin vô tình được tiêm trong thai kỳ, không cần can thiệp.

e) Vắc xin sốt vàng (trừ trường hợp bắt buộc do du lịch đến vùng có dịch)

Nếu việc đi lại là không thể tránh khỏi và nguy cơ tiếp xúc với virus sốt vàng da (YFV) được cho là lớn hơn so với nguy cơ của việc tiêm vắc-xin, phụ nữ mang thai nên được tiêm vắc-xin. Nếu nguy cơ của việc tiêm vắc-xin được cho là lớn hơn nguy cơ tiếp xúc với YFV, phụ nữ mang thai nên được cấp giấy miễn trừ y tế để tuân thủ các quy định về sức khỏe.

Nếu có kế hoạch mang thai, nên tiêm các vắc xin này trước khi mang thai ít nhất 1 tháng.

IV. LƯU Ý QUAN TRỌNG

Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm vắc xin.

Nếu chưa tiêm đủ vắc xin trước khi mang thai, có thể tiêm ngay sau khi sinh để bảo vệ mẹ và bé.

Vắc xin không chỉ giúp bảo vệ mẹ mà còn giúp truyền kháng thể cho bé trong những tháng đầu đời.

Nguồn: https://www.cdc.gov/vaccines-pregnancy/hcp/vaccination-guidelines/index.html