Ds. Nguyễn Thị Mai

Theo bản tin đăng trên Medscape ngày 13/2/2013, thuốc chống viêm nonsteroid (NSAID) diclofenac, loại thuốc được dùng thường xuyên để điều trị đau và viêm do bệnh viêm khớp, có liên quan đến việc làm tăng đáng kể các biến chứng tim mạch.

Theo BS David Henry (tại Viên Nghiên Cứu Khoa Học Đánh Giá Lâm Sàng Toronto, Canada) và BS Patricia McGettigan (Trường Đại Học Y Khoa và Nha Khoa, Vương Quốc Anh), Diclofenac là thuốc nằm trong Danh mục thuốc thiết yếu của 74 quốc gia, theo các nghiên cứu khác nhau thuốc này có nguy cơ làm tăng biến chứng tim mạch từ 38% đến 63%. Nguy cơ do diclofenac gây ra tuơng tự với nguy cơ của thuốc ức chế COX-2 rofecoxib (Vioxx, hãng Merck), là thuốc đã bị rút ra khỏi thị trường thế giới vì độc tính trên tim mạch.

Đối với diclofenac, liều lượng theo toa dao động từ 100 đến 150 mg mỗi ngày, và liều này là đủ cao để gây ra một nguy cơ biến cố tim mạch, với liều cao hơn có liên quan với những rủi ro lớn hơn. Với diclofenac, cũng như rofecoxib, không có liều nào là không có nguy cơ xuất hiện rủi ro. Theo tác giả, không có nguy cơ liều với một số loại thuốc khác, như ibuprofen, naproxen, và celecoxib,Tuy nhiên,Vấn đề của diclofenac là ở các liều nhỏ thuốc này cũng làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch. Liều trung bình đang được dùng và được lưu hành trên thị trường hiện nay là quá cao.

Indometacin và meloxicam có nguy cơ làm tăng vừa phải các biến cố tim mạch, cao hơn một chút so với naproxen, trong khi celecoxib và ibuprofen có liên quan với tăng nguy cơ độc tính tim mạch khi sử dụng ở liều cao trong các thử nghiệm lâm sàng nhưng không phải ở liều thấp hơn có sẵn trong nhóm thuốc không kê đơn.

Một vấn đề bị đánh giá thấp

Tiến sĩ Gabriel Steg (Trung tâm Hospitalier Bichaut-Claude Bernard, Paris, Pháp), người đã không liên quan với nghiên cứu trên nói: các nguy cơ tim mạch liên quan với thuốc NSAID là một vấn đề bị đánh giá thấp,Ông nói rằng hầu hết các NSAIDs,  ngoại lệ có thể có là naproxen, có một số mức độ nguy cơ tim mạch liên quan với thuốc. Do vậy, những bệnh nhân được biết là có bệnh tim, chúng ta nên hạn chế việc sử dụng lâu dài của các NSAIDs.

Theo ý kiến của BS Steg, có một nghiên cứu đã được đăng năm ngoái trên tạp chí Circulation, đã cho thấy sử dụng nhóm thuốc NSAID liên quan đến nguy cơ tăng cao và kéo dài các biến chứng mạch vành ở các bệnh nhân có tiền sử nhồi máu cơ tim. Trên  43 000 bệnh nhân nhồi máu cơ tim đã được điều trị với thuốc NSAID, đã có 59% nguy cơ tử vong tăng  sau một năm và nguy cơ tử vong tăng 63% sau năm năm dùng thuốc. Ngoài ra, việc sử dụng các NSAID có liên quan với tăng nguy cơ tử vong ở bệnh nhân mạch vành và nhồi máu cơ tim tái phát. BS Henry đã viết thư cho Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) và đã khuyến cáo các Hội đồng Danh Mục Thuốc Thiết Yếu trên toàn thế giới nên đưa thuốc naproxen và danh sách thuốc NSAID được lựa chọn. Trong tháng 10 năm 2012, Cơ quan Thuốc Châu Âu (EMA) hoàn thành một đánh giá kết luận có một sự gia tăng nhỏ trong nguy cơ tác dụng phụ tim mạch giữa  diclofenac so với các NSAID khác.

Theo BS Henry, thì thông tin trên chỉ cho thấy là diclofenac là thuốc dùng phổ biến nhất và có nguy cơ tương tự như Vioxx. Ông không mong đợi sự thay đổi ngay lập tức về thái độ đến hành động. Các tác giả chỉ muốn nhắn nhủ các bác sĩ kê đơn không nên dùng diclofenac và nên dùng naproxen. Đồng thời, đây không phải là các thuốc điều trị bệnh, mà chỉ là các thuốc làm giảm nhẹ triệu chứng. Nếu bạn bị bệnh tim và đang dùng diclofenac, thì hãy ngừng thuốc và đến gặp bác sĩ để có một thuốc khác thay thế.

Tài liệu tham khảo:

1.McGettigan P, Henry D. Use of non-steroidal anti-inflammatory drugs that elevate cardiovascular risk: an examination of sales and essential medicine lists in low-, middle-, and high-income countries. PloS Med 2013; DOI:10. 1371/journal.med.1001388