Ths. NGUYỄN THỊ KIỀU TRINH

1. Bệnh viêm gan B là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus viêm gan B gây ra. Người nhiễm virus viêm gan B có thể mắc bệnh viêm gan B hoặc trở thành người mang virus viêm gan B mãn tính và khoảng 25% người mang trùng mãn tính có thể bị chét do xơ gan hoặc ung thư gan.

2. Chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với các trường hợp cấp tính. Đối với các trường hợp mãn tính hiệu quả của thuốc điều trị thấp và rất tốn kém.

3. Việt Nam là vùng có tỷ lệ người mang virus viêm gan B rất cao khoảng 10- 20%, tỷ lệ mang virus viêm gan ở phụ nữ có thai trên 10% và ở trẻ em là 6%.

4. Virus viêm gan B có trong máu, nước bọt, tinh dịch, dịch âm đạo và hầu hết các dịch khác của cơ thể của người mang trùng, lây truyền qua tiếp xúc với máu và các dịch khác của cơ thể.

5. Virus viêm gan B lây lan dễ dàng và rộng rãi do đa số những người nhiễm virus không nhận biết được tình trạng nhiễm virrus..

6. Trẻ sơ sinh có nguy cơ lây nhiễm khi sinh từ 10 % đến 90% nếu mẹ bị nhiễm viêm gan B. Đây là đường lây truyền nguy hiểm nhất. Khả năng tăng lên rõ rệt nếu mẹ có HBsAg(+) và HBeAg(+), nguy cơ lây nhiễm 70-90%, mẹ có HBsAg (+) và HBeAg (-) nguy cơ lây nhiễm là 5- 20%.

7. Trẻ sơ sinh bị nhiễm virus viêm gan B từ mẹ sẽ có nguy cơ trở thành bệnh mãn tính là 90% và khoảng 25% trong số đó sẽ chết vì ung thư gan và xơ gan.

8. Tiêm vaccin viêm gan B cho trẻ sơ sinh là cách phòng bệnh chủ động hiệu quả nhất. Tiêm vaccin viêm gan B mũi 1 trong vòng 24 giờ đầu sau sinh giúp trẻ sơ sinh SỚM được bảo vệ phòng lây truyền viêm gan B từ các thành viên khác trong gia đình , người chăm sóc hoặc từ những trẻ khác.

9. Phòng lây truyền viêm gan B từ mẹ sang con sẽ giảm nếu tiêm muộn sau khi sinh. Hiệu quả 80-95% nếu tiêm trong vòng 24 h đầu, tiêm trong vòng 7 ngày đầu sau sinh hiệu quả đạt 70-95% và còn 50-57% nếu sau 7 ngày.

10. Vaccin viêm gan B rất an toàn, đã được sử dụng ở nhiều nước trên thế giới. tiêm vaccin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24h đầu sau sinh là chiến lược của Tổ chức Y tế thế giới trong phòng chống bệnh viêm gan.

11. Những phản ứng nặng sau tiêm vaccin viêm gan B thường hiếm gặp và sẽ qua khỏi nếu được phát hiện và xử trí kịp thời.

12. Tiêm vaccin viêm gan B ngay sau sinh không phải là can thiệp đầu tiên đối với trẻ sơ sinh, chỉ tiêm  sau khi trẻ đã bú tốt và cán bộ y tế phải thăm khám trước khi tiêm.

13. Ngày đầu tiên sau sinh là thời điểm nguy cơ cao nhất đối với tử vong sơ sinh và điều đó dễ dẫn đến đổ lỗi do tiêm vaccin viêm gan B.

14. Vaccin viêm gan B có thể tiêm cùng một ngày với các vaccin khác mà không ảnh hưởng đến sự đáp ứng miễn dịch của trẻ.

15. Sau khi tiêm chủng cần theo dõi 30 phút tại điểm tiêm chủng và dặn bà mẹ theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ.

16. Sau khi tiêm chủng trẻ có thể quấy khóc hơn, các bà mẹ nên chú ý đến trẻ hơn và cho trẻ bú khi trẻ thức, không nên nằm cho trẻ bú.

17. Đưa trẻ tới ngay cơ sở y tế khi thấy trẻ có những biểu hiện bất thường như sốt cao hay quấy khóc kéo dài, tím tái, khó thở, bú ít, bỏ bú.

18. Lịch tiêm chủng  vaccin viêm gan B: cần tiêm 3 liều trong năm đầu tiên

- Mũi 1: lúc sơ sinh, tốt nhất trong vòng 24h đầu

- Mũi 2: lúc 2 tháng tuổi

- Mũi 3: lúc 4 tháng tuổi.

19. Khả năng sinh miễn dịch và hiệu quả của vaccin viêm gan B:

- Đối với trẻ chưa bị phơi nhiễm: Tiêm đủ 3 liều vaccin viêm gan B  đúng lịch sẽ tạo kháng thể bảo vệ trên 95%.

- Đối với trẻ bị phơi nhiễm: Tiêm vaccin viêm gan B lúc sơ sinh hoặc tiêm  cùng với globulin miễn dịch viêm gan B ( HBIG) có thể phòng được > 90% việc lan truyền từ mẹ sang con. Hiệu quả của việc chỉ sử dụng vaccin viêm gan B hay sử dụng vaccin viêm gan B cùng với HBIG là như nhau. Hiệu quả phòng ngừa lây truyền viêm gan B do mẹ truyền cao nhất khi tiêm vaccin viêm gan B trong vòng 24h sau sinh. Nếu liều đầu tiên tiêm sau khi sinh 7 ngày thì không có tác dụng phòng viêm gan B do mẹ truyền trong quá trình sinh đẻ.

20. Vaccin viêm gan B có thể ở dạng đơn giá ( chứa 01 loại kháng nguyên viêm gan B) hay phối hợp  với các vaccin khác như : vaccin 5 trong 1 ( DPT- VGB- Hib) hoặc vaccin 6 trong 1 ( DPT- VGB- IPV- Hib). Sử dụng vaccin đơn giá để tiêm liều sơ sinh và sử dụng vaccin viêm gan B phối hợp với các vaccin khác để tiêm liều tiếp theo.

Tài liệu tham khảo: Hướng dẫn triển khai tiêm viêm gan B sơ sinh tại khoa Sản- BVĐK Quảng Nam- Trung tâm y tế dự phòng tỉnh Quảng Nam.