Bs Trịnh Thị Lý - 

I. Tầm soát ung thư là gì?

Tầm soát ung thư là cách bác sĩ kiểm tra một số loại ung thư trước khi bạn có bất kỳ triệu chứng nào. Sàng lọc cũng bao gồm việc tìm kiếm các khu vực có thể biến thành ung thư, hoặc "tiền ung thư". Mục tiêu của tầm soát ung thư là để tìm ra tiền ung thư và ung thư càng sớm càng tốt, để bạn có thể điều trị và có kết quả tốt nhất có thể.

Các xét nghiệm khác nhau có thể được sử dụng để sàng lọc các loại ung thư khác nhau. Tuổi bắt đầu tầm soát phụ thuộc vào loại ung thư được tầm soát. Đó là bởi vì các bệnh ung thư khác nhau có xu hướng tấn công vào những thời điểm khác nhau trong cuộc đời của một người.

II. Tại sao nên tầm soát ung thư?

Ung thư được phát hiện sớm thường nhỏ và đôi khi có thể chữa khỏi hoặc điều trị dễ dàng. Điều trị sớm một số bệnh ung thư có thể giúp con người sống lâu hơn. Đôi khi, việc khám nghiệm phát hiện ra các tế bào chưa biểu hiện ung thư, nhưng chúng có thể biến thành tế bào ung thư. Các bác sĩ thường điều trị giai đoạn tiền ung thư này trước khi nó có cơ hội trở thành ung thư.

III. Mọi người có cùng tầm soát ung thư không?

Không. Không phải tất cả mọi người đều được sàng lọc các loại ung thư giống nhau. Và không phải tất cả mọi người đều bắt đầu tầm soát ung thư ở cùng một độ tuổi. Ví dụ, những người có tiền sử gia đình mắc một số bệnh ung thư có thể bắt đầu tầm soát ở độ tuổi trẻ hơn những người không có tiền sử gia đình. Mọi người cũng có thể lặp lại các xét nghiệm sàng lọc vào những thời điểm khác nhau. Hỏi bác sĩ hoặc y tá của bạn:

● Tôi nên tầm soát những bệnh ung thư nào?

● Có lựa chọn nào để thực hiện các xét nghiệm sàng lọc nào không?

● Tôi nên bắt đầu tầm soát ung thư ở độ tuổi nào?

● Tôi nên khám sàng lọc bao lâu một lần?

IV. Kết quả xét nghiệm sàng lọc bất thường có nghĩa là tôi bị ung thư không?

Không phải lúc nào. Kết quả xét nghiệm sàng lọc bất thường có nghĩa là bạn có thể bị ung thư hoặc tiền ung thư. Nó không có nghĩa là bạn chắc chắn bị ung thư. Nếu bạn có một kết quả bất thường, bác sĩ hoặc y tá của bạn có thể sẽ cần làm các xét nghiệm khác để tìm hiểu chắc chắn liệu có điều gì bất thường hay không. Cố gắng không lo lắng về việc bị ung thư cho đến khi bạn theo dõi với bác sĩ hoặc y tá của mình.

V. Mọi người có thể tầm soát những bệnh ung thư nào?

Một số loại ung thư có sẵn các xét nghiệm sàng lọc là:

● Ung thư vú - Xét nghiệm chính được sử dụng để tầm soát ung thư vú được gọi là "chụp Xquang tuyến vú". Các bác sĩ không phải lúc nào cũng đồng ý về thời điểm mọi người nên bắt đầu chụp Xquang tuyến vú. Nhưng hầu hết mọi người bắt đầu ở độ tuổi 40 hoặc 50. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú có thể bắt đầu tầm soát sớm hơn. Làm việc với bác sĩ hoặc y tá của bạn để quyết định khi nào nên bắt đầu tầm soát ung thư vú và bạn có thể ngừng tầm soát ở độ tuổi nào.

● Ung thư đại tràng - Có nhiều loại xét nghiệm sàng lọc ung thư đại tràng. Việc lựa chọn xét nghiệm nào là tùy thuộc vào bạn và bác sĩ của bạn. Các bác sĩ khuyến cáo rằng hầu hết mọi người nên bắt đầu tầm soát ung thư đại tràng ở tuổi khoảng 50. Một số người có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn do tiền sử gia đình hoặc một số bệnh lý nhất định. Những người này có thể bắt đầu sàng lọc ở độ tuổi trẻ hơn

● Ung thư cổ tử cung - Có một số cách để tầm soát ung thư cổ tử cung, nhưng một trong những xét nghiệm phổ biến nhất được gọi là "Pap smear" hoặc "Pap test". Đối với những người có cổ tử cung, việc sàng lọc bằng xét nghiệm Pap thường bắt đầu ở tuổi 21, mặc dù trong một số trường hợp, việc sàng lọc bắt đầu ở tuổi 25. Các bác sĩ có thể thêm hoặc chuyển sang một xét nghiệm sàng lọc khác, được gọi là "xét nghiệm HPV", sau tuổi 30. Mọi người những người trên 65 tuổi có thể cần hoặc không cần tiếp tục tầm soát ung thư cổ tử cung. Nếu bạn trên 65 tuổi, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc bạn có nên tiếp tục kiểm tra hay không

● Ung thư tuyến tiền liệt - Xét nghiệm chính được sử dụng để tầm soát ung thư tuyến tiền liệt được gọi là "xét nghiệm PSA". Không rõ liệu việc tầm soát ung thư tuyến tiền liệt có thể kéo dài tuổi thọ của một người hoặc giúp họ cảm thấy tốt hơn hay không. Vì lý do này, hầu hết các chuyên gia khuyên tất cả mọi người có tuyến tiền liệt làm việc với bác sĩ của họ để quyết định xem liệu việc kiểm tra có phù hợp với họ hay không. Trong hầu hết các trường hợp, mọi người nên bắt đầu thảo luận về tầm soát ung thư tuyến tiền liệt ở độ tuổi 50. Đối với một số người, tầm soát ung thư tuyến tiền liệt có thể bắt đầu vào khoảng 40 tuổi nếu họ có nguy cơ cao hơn. Điều này bao gồm những người Da đen, những người có người thân bị ung thư tuyến tiền liệt và những người có một số gen bất thường. Hầu hết các bác sĩ không khuyến nghị tầm soát cho những người từ 70 tuổi trở lên hoặc những người có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

● Ung thư phổi - Xét nghiệm chính được sử dụng để tầm soát ung thư phổi là xét nghiệm hình ảnh được gọi là "chụp CT liều thấp". Đối với những người có nguy cơ cao bị ung thư phổi, việc tầm soát có thể làm giảm nguy cơ tử vong vì ung thư phổi. Nếu bạn từ 50 đến 80 tuổi và hút thuốc lá hoặc đã từng hút thuốc lá, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên tầm soát ung thư phổi hay không. Cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc hoặc tử vong vì ung thư phổi là ngừng hút thuốc.

● Ung thư buồng trứng - Để tầm soát ung thư buồng trứng, các bác sĩ có thể làm xét nghiệm máu, xét nghiệm hình ảnh gọi là siêu âm hoặc cả hai. Nhưng không phải lúc nào các xét nghiệm này cũng phát hiện ra ung thư buồng trứng sớm. Hầu hết mọi người không cần tầm soát ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, các xét nghiệm đôi khi được sử dụng ở những người có tiền sử gia đình bị ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú. Đối với họ, tầm soát có thể bắt đầu ở độ tuổi 30 đến 35. Không nên sàng lọc cho những người không có tiền sử gia đình bị ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú.

Lược dịch: https://www.uptodate.com/contents/cancer-screening-the-basics