KTV Trần Yến Duy - Khoa PHCN

I/ Đại cương:

Gãy thân xương cẳng chân là gãy xương chày từ dưới 2 lồi đến trên mắt cá trong, có hoặc không kèm gãy xương mác từ cổ tới trên mắc cá ngoài.

II/ Nguyên nhân:

Tai nạn lưu thông có thể gây nên chấn thương trực tiếp: té xe đạp, cẳng chân đập xuống bờ hè khiến xương gãy ngang hoặc là bánh xe hơi cán cẳng chân, hai xương gãy nhiều mảnh. Xương chày ở dưới da cho nên chấn thương trực tiếp cho gãy hở. Ngoài tai nạn giao thông, tai nạn thể thao, tai nạn lao động, hỏa khí gây nên.

III/ Triệu chứng:

Cẳng chân đau sưng và biến dạng. Trường hợp gãy một xương chày thì đau vừa vừa vì xương mác còn nguyên tác dụng như một cái nẹp bất động phần nào hai khúc gãy. Biến dạng tùy thuộc vào xê dịch ngang, vì xương chày ở ngay dưới da nên xê dịch này dễ thấy.

Trường hợp gãy 2 xương thì đau nhức nhiều khiến người bệnh không dám động cựa chi gãy và di chuyển mà không bất động hay là bất động không đủ làm cho đau nhức tăng bội phần. Cẳng chân gập góc nơi gãy, ngắn hơn bên lành và bàn chân xoay ra ngoài.

IV/ Điều trị:

Điều trị gãy 2 xương cẳng chân quy tụ vào điều trị gãy xương chày. Xương mác rất ít khi không lành và dẫu còn xê dịch thì lành cũng không sao vì khi đi đứng chỉ chống lên xương chày.

Kéo tạ và bó bột, phẩu thuật.

V/ Phục hồi chức năng:

1/  Mục đích:

• Gia tăng toàn hoàn và giảm sưng.
• Giảm đau và giảm co thắt các cơ.
• Gia tăng tầm vận động khớp gối và khớp cổ chân.
• Gia tăng sức mạnh các cơ ở vùng gối, cổ chân và bàn chân.
• Tập dáng đi đúng.

2/  Phương pháp:

* Trong bột: chương trình tập tại nhà cho người bệnh.

• Cử động các ngón chân để gia tăng tuần hoàn và dạy cho người bệnh khi nằm nâng cao chân để giảm sưng.
• Gồng cơ 4 đầu, cơ ụ ngồi.
• Tập chủ động có trợ giúp hay tự do các cử động gập duỗi, dang áp khớp hông.
• Dạy người bệnh đi nạng với dáng đi đúng, không chịu sức nặng hay chịu sức nặng một phần tùy thuộc đường gãy và theo chỉ định của bác sĩ.

* Ngoài bột: 

• Điện xung, hồng ngoại.
• Chườm nóng.
• Xoa bóp trong tư thế nâng cao chân để giảm sưng.
• Tập chủ động tự do tại khớp gối. Nếu 2 đầu gối bị giới hạn tầm vận động áp dụng kỹ thuật đặc biệt, dây treo và ròng rọc.
• Tập có lực kháng bằng tay của kỹ thuật viên hay bằng trọng lượng cho các cơ ở cẳng chân, đùi và bàn chân.
• Đi trên đường thẳng.
• Đi trên đầu ngón chân.
• Dạy người bệnh đi với dáng đi đúng.
• Hoạt động trị liệu được áp dụng: chơi những trò chơi nào sử dụng bằng 2 chân.
• Hướng dẫn bài tập ở nhà

Tài liệu tham khảo:

1. Sách chuyên khảo dùng cho cán bộ ngành PHCN - nhà xuất bảng y học Hà Nội - 2010
2. PHCN gãy 2 xương cẳng chân - Bs Lê Vinh  BVĐK Hồng Ngọc