Bs Trần Vũ Kiệt - 

Ngày 21/8/2025, bệnh nhân Nguyễn Q. được chuyến từ Bệnh viện đa khoa Thăng Hoa đến Bệnh viện đa khoa Quảng Nam trong tình trạng ngừng tuần hoàn hô hấp. Bệnh nhân được các bác sỹ Khoa Cấp cứu hồi sức tim phổi tích cực, sau đó bệnh nhân có tim trở lại và được chuyển đến Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc. Tại đây các bác sỹ chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn từ đường hô hấp, biến chứng suy đa tạng - ngừng tuần hoàn hô hấp; xác định đây là tình trạng rất nguy kịch, các biện pháp can thiệp được đặt ra như lọc máu, hạ thân nhiệt và nếu cần xem xét đặt ECMO (hỗ trợ tuần hoàn ngoài cơ thể) để cứu sống bệnh nhân.

Qua hội chẩn các bác sỹ trong khoa tiến hành các biện pháp hồi sức cơ bản trước như đặt máy đo cung lượng tim PiCCO phối hợp hạ nhiệt lọc máu ngoài cơ thể, thở máy. Sau 24 giờ hồi sức tích cực, bệnh nhân sau ngừng an thần đã tỉnh, tự thở và cai máy thở, huyết động ổn định, chức năng gan thận đã hồi phục.

Hình ảnh bệnh nhân được đặt hệ thống theo dõi cung lượng tim PiCCO

Kỹ thuật đo cung lượng tim PiCCO

Đây là kỹ thuật mới tiếp theo tại Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc bệnh viện đa khoa Quảng Nam trong năm 2025. Trước đó kể từ năm 2015 đến nay Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc bệnh viện đa khoa Quảng Nam đã triển khai rất nhiều kỹ thuật mới như siêu lọc máu liên tục, kỹ thuật tim phổi nhân tạo (ECMO), hạ thân nhiệt chỉ huy…đã góp phần cứu sống rất nhiều trường hợp nguy kịch tại địa bàn Quảng Nam.

Kỹ thuật đo lưu lượng tim PiCCO là gì?

Kỹ thuật đo lưu lượng tim PiCCO (Pulse Contour Cardiac Output) có tên gọi chính xác là “đo cung lượng tim” là kỹ thuật thăm dò huyết động dựa trên nguyên lý hòa loãng nhiệt xuyên phổi. Đây là phương pháp có tính ứng dụng cao, trong Hồi sức cấp cứu, kỹ thuật đo cung lượng tim PiCCO được sử dụng nhiều vì ít gây biến chứng và cung cấp nhiều thông số hữu ích giúp các bác sĩ theo dõi huyết động của người bệnh liên tục trong cơn nguy kịch.

Chỉ định và chống chỉ định can thiệp PiCCO

Chỉ định

Kỹ thuật PiCCO được chỉ định với các trường hợp hồi sức cho người bệnh có tình trạng huyết động không ổn định như: sốc tim, sốc nhiễm khuẩn, sốc giảm thể tích, sốc chấn thương hoặc các trường hợp tổn thương phổi cấp (ALI), suy hô hấp tiến triển ở người lớn (ARDS), đa chấn thương, bỏng nặng, viêm tụy mức độ nặng, các can thiệp phẫu thuật lớn có nguy cơ cao như ghép tạng, phẫu thuật tim mạch… Nói chung, PiCCO hữu ích cho tất cả các bệnh nhân nguy kịch cần theo dõi huyết động.

Chống chỉ định

Kỹ thuật PiCCO chống chỉ định đối với những trường hợp không thể đặt được catheter động mạch và tĩnh mạch như: những người bệnh từng có các can thiệp phẫu thuật vào vùng bẹn (ghép động mạch đùi) hoặc bỏng nặng vùng bẹn hai bên, trường hợp này bác sĩ có thể sử dụng các đường động mạch thay thế (động mạch nách, cánh tay, quay).

Một số trường hợp chống chỉ định hoàn toàn sử dụng kỹ thuật đo lưu lượng tim PiCCO, vì có thể gây sai số trong quá trình thu thập dữ liệu, cụ thể: Người bệnh có luồng thông lớn giữa tim phải và tim trái; chạy tuần hoàn ngoài cơ thể; phình động mạch chủ; các loạn nhịp nặng; các trường hợp cắt phần lớn phổi, hoặc nhồi máu phổi…

PICCO hoạt động dựa trên nguyên lý nào?

PiCCO sử dụng catheter tĩnh mạch trung tâm có gắn thêm một bộ phận cảm ứng nhiệt. Bộ phận thứ hai là catheter động mạch đùi có thêm bộ phận nhận cảm nhiệt. Nước lạnh được bơm nhanh vào catheter tĩnh mạch cảnh trong sẽ đi theo tuần hoàn từ tĩnh mạch trung tâm vào nhĩ phải, xuống thất phải.

Sau đó, nước lạnh sẽ lên phổi qua động mạch phổi vào vòng tiểu tuần hoàn, từ đó nước lạnh sẽ quay trở về nhĩ trái và thất trái, nước lạnh sẽ theo động mạch chủ ngực và xuống động mạch chủ bụng. Tại đây, có một đầu cảm ứng nhiệt tại catheter động mạch chủ bụng thu nhận và báo về bộ vi xử trí trên máy PiCCO để thể hiện các thông số huyết động đo được.

Ứng dụng lâm sàng

Sự sống của bệnh nhân nguy kịch phụ thuộc vào quyết định can thiệp xử trí nhanh chóng và chính xác của bác sĩ tính theo từng giây, từng phút trong quá trình hồi sức người bệnh. Để đưa ra những quyết định mang tính then chốt đó, bác sĩ cần có nhiều dữ liệu về tình trạng huyết động của người bệnh dựa trên thăm khám lâm sàng và các chỉ số cận lâm sàng, cũng như các thông số thăm dò huyết động theo thời gian thực tế.

Kỹ thuật PiCCO sẽ giúp xác định các thông số huyết động chính của người bệnh nguy kịch như:

• Xác định phù phổi, tính thấm mao mạch phổi, thể tích 4 buồng tim cuối thì tâm trương….
• Định lượng tiền tải tim.
• Đánh giá sự đáp ứng đối với truyền dịch.
• Cung lượng tim được hiệu chỉnh, chính xác từng nhịp.
• Đánh giá sức co bóp của cơ tim.

Ưu và nhược điểm của PiCCO

Ưu điểm

PiCCO mang đến một số ưu điểm trong đo lường chỉ số huyết động như:

• Đánh giá và cung cấp các chỉ số huyết động toàn diện, giúp bác sĩ dễ dàng theo dõi liên tục tình trạng của người bệnh trong hồi sức cấp cứu.
• Cung cấp phạm vi dữ liệu rộng với độ chính xác cao hơn nhờ kết hợp phân tích đường viền xung và pha loãng nhiệt xuyên phổi.
• Ít xâm lấn hơn so với các phương pháp truyền thống, từ đó giảm các nguy cơ biến chứng.
• Giúp bác sĩ lâm sàng nhanh chóng xác định và ứng phó nhanh, can thiệp kịp thời đối với tình trạng nguy kịch của người bệnh.
• Đánh giá khả năng đáp ứng truyền dịch và quản lý các rủi ro khi truyền dịch.

Nhược điểm

Nhược điểm của PiCCO chính là cho kết quả không chính xác trong một số trường hợp:

• Người bệnh có luồng thông lớn (hở van tim)
• Phình động mạch chủ, rối loạn nhịp tim.

Những bệnh lý này làm cho đường biểu diễn động mạch kém chất lượng, dẫn đến giá trị cung lượng tim đo bằng sóng mạch không chính xác.

Với ưu điểm ít xâm lấn, PiCCO được dùng cho cả bệnh nhi đang nguy kịch.

Rủi ro biến chứng có thể gặp

Rủi ro biến chứng có thể gặp phải khi sử dụng kỹ thuật PiCCO bao gồm chảy máu tại vị trí đặt catheter, rối loạn đông máu, huyết khối gây tắc nghẽn, hoại tử chi, nhiễm trùng tại chỗ hoặc toàn thân.

Tuy nhiên, với mức độ xâm lấn ít nên tỷ lệ biến chứng do PiCCO rất thấp. Do đó phương pháp này đã và đang trở thành kỹ thuật được sử dụng khá phổ biến dành cho những bệnh nhân nặng.