Ds. Nguyễn Thị Mai

Azithromycin là một kháng sinh có hoạt phổ rộng thuộc nhóm macrolid, gọi là azalid, được lưu hành trên thị trường với các biệt dược như :Zithromax và Zmax .

Thuốc có tác dụng diệt khuẩn mạnh và được dung nạp tốt, tỷ lệ tác dụng không mong muốn thấp, hay gặp nhất là các rối loạn tiêu hóa (khoảng 10%) với các triệu chứng như: buồn nôn, đau bụng, co cơ bụng, nôn, đầy hơi, ỉa chảy, thường nhẹ và ít xảy ra hơn erythromycin. Có thể thấy biến đổi nhất thời về số lượng bạch cầu trung tính hay tăng enzym gan, đôi khi có xuất hiện phát ban, đau đầu và chóng mặt.Tuy nhiên, Cơ quan quản lý dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cảnh báo về nguy cơ làm biến đổi hoạt động điện tim, gây nhịp tim bất thường và có thể dẫn đến tử vong khi sử dụng azithromycin.

Những người có nguy cơ cao bao gồm: người có khoảng QT kéo dài, nồng độ kali hoặc magnesi máu thấp, nhịp tim chậm hơn bình thường hoặc sử dụng một số thuốc điều trị loạn nhịp tim. Cảnh báo này được đưa ra sau khi FDA đánh giá lại một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu y khoa và một nghiên cứu khác thực hiện bởi một hãng dược phẩm về azithromycin và nguy cơ gây ra những biến đổi bất thường về hoạt động điện tim. Nguy cơ kéo dài khoảng QT và xoắn đỉnh, đặc biệt nguy cơ hiếm gặp về bất thường nhịp tim cũng đã được cập nhật trong phần Cảnh báo và thận trọng khi sử dụng trên nhãn các chế phẩm chứa azithromycin tại Mỹ.

Một nghiên cứu trên tạp chí New England Journal of Medicine(NEJM) ngày 17/5/2012 đã so sánh nguy cơ tử vong do biến cố tim mạch ở những bệnh nhân điều trị bằng các kháng sinh như azithromycin, amoxicilin, ciprofloxacin và levofloxacin so với những bệnh nhân không sử dụng kháng sinh. Nghiên cứu này cho thấy nguy cơ tử vong do biến cố tim mạch và tử vong do nguyên nhân bất kỳ tăng lên ở những bệnh nhân được điều trị bằng azithromycin trong 5 ngày so với những bệnh nhân điều trị bằng amoxicilin, ciprofloxacin hoặc không dùng kháng sinh. Nguy cơ tử vong do biến cố tim mạch liên quan đến việc điều trị bằng levofloxicin tương đương với nguy cơ khi điều trị bằng azithromycin (nghiên cứu không đánh giá các loại thuốc kháng khuẩn khác thuộc nhóm Macrolide như: Clarithromycin và Erythromycin liên quan đến khả năng tử vong do tim mạch).

Năm 2011, FDA đề nghị ghi trên phần nhãn thuốc kháng sinh nhóm macrolide thông tin liên quan đến kéo dài khoảng QT trong phần CẢNH BÁO VÀ THẬN TRỌNG của nhãn thuốc Zmax,  tháng 3 năm 2012 đã được sửa đổi để bao gồm các thông tin mới liên quan đến nguy cơ cho khoảng QT kéo dài, xuất hiện là thấp.

Cần cân nhắc nguy cơ xảy ra các bất thường về nhịp tim có thể dẫn đến tử vong khi sử dụng azithromycin để lựa chọn phác đồ điều trị cho những bệnh nhân có sẵn nguy cơ xảy ra các biến chứng tim mạch.

Tài liệu tham khảo:

1.Dược thư Quốc gia Việt Nam – Bộ Y Tế

2.FDA Drug Safety Communication: Azithromycin (Zithromax or Zmax) and the risk of potentially fatal heart rhythms.  March 12, 2013.