Bs. Lê Thị Hà – Khoa Y Học Nhiệt Đới

1. Quinolon là gì?

Quinolon là một nhóm kháng sinh bán tổng hợp có phổ kháng khuẩn rộng, được sử dụng phổ biến để điều trị nhiều loại nhiễm khuẩn, đặc biệt là nhiễm khuẩn đường tiết niệu, hô hấp, tiêu hóa và da.

Quinolon hoạt động bằng cách ức chế enzym DNA gyrase và topoisomerase IV - những enzym thiết yếu giúp vi khuẩn nhân đôi và tồn tại. Khi bị ức chế, vi khuẩn không thể sao chép DNA và sẽ chết.

2. Các thế hệ của Quinolon

Nhóm quinolon được chia làm 4 thế hệ, với đặc điểm và phổ tác dụng ngày càng mở rộng:

• Thế hệ 1: Axit nalidixic, Cinoxacin – Phổ hẹp, chủ yếu trên gram âm, không tác dụng trên gram dương và P.aeruginosa. Chủ yếu dùng trong nhiễm trùng đường tiết niệu.

• Thế hệ 2: Ciprofloxacin, Ofloxacin - phổ rộng hơn, tác động lên cả vi khuẩn Gram âm và một số Gram dương như tụ cầu, P.aeruginosa.

• Thế hệ 3: Levofloxacin, Moxifloxacin, Gemifloxacin – Phổ rộng trên gram âm và gram dương, vi khuẩn không điển hình.

• Thế hệ 4: Trovafloxacin, Alatrofloxacin – Phổ rộng gram âm và gram dương. Tac động trên cả vi khuẩn kháng thuốc.

3. Ứng dụng lâm sàng

Kháng sinh nhóm quinolon được sử dụng trong điều trị:

• Nhiễm khuẩn tiết niệu (viêm bàng quang, viêm thận - bể thận);

• Viêm phổi mắc phải tại cộng đồng và bệnh viện;

• Viêm xoang, viêm phế quản mạn đợt cấp;

• Nhiễm khuẩn tiêu hóa do vi khuẩn E.coli, Shigella, Campylobacter...;

• Nhiễm khuẩn da và mô mềm.

4. Tác dụng phụ cần lưu ý

Dù hiệu quả, quinolon cũng có thể gây ra những tác dụng phụ như:

• Rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, tiêu chảy);

• Đau đầu, chóng mặt;

• Phản ứng quá mẫn (nổi mấn, ngứa);

• Ánh hưởng gân cơ (viêm gân, đứt gân) – đặc biệt ở người cao tuổi, người dùng corticoid;

• Tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim (kéo dài QT).

* Không nên dùng cho: Trẻ em dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, trừ khi thật sự cần thiết.

5. Tương tác thuốc

Quinolon có thể tương tác với một số loại thuốc khác, bao gồm:

• Thuốc kháng axit chứa nhôm hoặc magiê;

• Sắt và kẽm;

• Theophylline;

• Warfarin;

• Một số thuốc chống loạn nhịp.

6. Chống chỉ định

- Phụ nữ có thai và cho con bú;

- Trẻ em đang lớn ( trừ bệnh quá nặng mà cần dùng Fluoroquinolon);

- Quá mẫn với thuốc và các dẫn xuất của thuốc;

- Phối hợp enoxacine và theophylin.

7. Kết luận

Quinolones là một nhóm thuốc kháng khuẩn phổ rộng quan trọng.

• Nguồn gốc bán tổng hợp;

• Quinolone có khả năng thấm vào mô mô và các dịch cơ thể rất tốt, chúng phù hợp để điều trị nhiễm trùng ở nhiều hệ cơ quan;

• Các hợp chất mới hơn đã cải thiện đáng kể hoạt động chống lại VK gram dương;

• Đường dùng đa dạng.