Bs CKI Nguyễn Xuân Hiền - Khoa GPB

1. Đặc điểm chung:

• Ung thư tuyến giáp nhú (PTC) là dạng thường gặp nhất của ung thư tuyến giáp.
• Nữ nhiều hơn nam.
• Có thể ở mọi nhóm tuổi, trung bình là 40 tuổi. PTC chiếm trên 90% các ung thư tuyến giáp ở tuổi thiếu niên.

2. Đại thể:

• Kích thước của u thay đổi, tỉ lệ rất cao của PTC có đường kính khối u dưới 1cm
• Thường dạng đặc, màu trắng nhạt, mật độ chắc. Tổn thương dạng nang thường khoảng 10% trường hợp
• Dưới 10% có vỏ bao, giới hạn rõ.

3. Vi thể:

• Hai đặc điểm nổi bật để chẩn đoán PTC đó à cấu trúc nhú và biến đổi nhân tế bào.
• Cấu trúc nhú thường phức tạp, phân nhánh với trục mạch liên kết sợi lót một hàng tế bào hình khối. Mô đệm của nhú thường phù hoặc hyaline hóa và nó có thể chứa lymphô bào, đại thực bào, thực bào hemosiderin.
• Biến đổi nhân tế bào bao gồm:

     + Nhân dạng kính mờ “ground glass” thường có kích thước nhân lớn nằm chồng chất, hạt nhân thường không thấy,màng nhân dày.    
     + Thể vùi giả trong nhân. Ngược lại với “ground glass”, thể vùi giả trong nhân dễ dàng nhìn thấy trong mẫu bệnh phẩm mô học và bệnh phẩm chọc hút té bào (FNAC).
     + Nhân có rãnh, nhân gấp (nuclear grooves)

• Gián phân là thường không thấy
• Thể cát (psammoma bodies) thường gặp trong khoảng 50% trường hợp, có thể hiện diện trên cấu trúc nhú, trong mô đệm sợi hoặc giữa các tế bào u; sự hiện diện của thể cát càng cũng cố them cho chẩn đoán PTC.

4. Hóa mô miễn dịch:

Tế bào u của PTC dương tính với pan-keratin, thyroglobulin và TTF-1. Nó cũng dương tính với protein S-100, vimentin, EMA, CEA-125,…

5. Các biến thể của PTC:

• PTC dạng vi thể, thường u nhỏ hơn 1cm, tiên lượng rất tốt, 93% bệnh nhân được xem như khỏi bệnh sau điều trị.
• Biến thể nang: Cấu trúc chủ yếu là dạng nang, xen lẫn ít cấu trúc nhú.
• Biến thể dạng đặc (encapsulated variant):  loại này chiếm khoảng 10%; khối u có vỏ bao xơ nhưng có xâm nhập tế bào u bên trong.
• Biến thể dạng bè
• Biến thể dạng xơ hóa lan tỏa: Thường khối u lan tỏa hai bên thùy tuyến giáp, vi thể có hình ảnh xơ hóa kèm xâm hập lymphô bào. Nhiều hình ảnh thể cát hơn. Loại này tiêng lượng xấu hơn, tỉ lệ di căn hạch và phổi cao.
• Biến thể trụ cao (tall and columnar variant): thường gặp ở bệnh nhân lớn tuổi, kích thước u lớn, >5cm. Tiên lượng xấu.

Tài liệu tham khảo

1. Trần Phương Hạnh,Tự điển bệnh học, Đại học y dược TPHCM
2. Nguyễn Sào Trung và cs, Bệnh học các tạng và hệ thống, Nhà xuất bản y học TPHCM.
3. Rosai J (2004), Surgical Pathology, Volume 1