Bs Trà Quang Ân - Khoa Cấp cứu

Hội chứng mệt mỏi mạn tính là tên gọi hiện nay đối với những rối loạn đặc trưng bởi sự mệt mỏi, yếu sức và những than phiền khác nhau về cơ thể, thể trạng và thần kinh, tâm lý. Những người trước đây được chẩn đoán suy nhược, hội chứng gắng sức, hội chứng tăng thông khí, bệnh do nhiễm rubella mạn tính, suy nhược thần kinh cơ, viêm não đau cơ, hạ đường huyết, hội chứng nhạy cảm với nhiều hóa chất, bệnh nấm Candida (Candidasis) mạn tính, bệnh mononucleosis mạn tính, bệnh nhiễm virus Epstein-Barr và hội chứng mệt mỏi sau nhiễm virus thì hiện nay được gọi là Hội chứng mệt mỏi mạn tính.

Với những mục tiêu nghiên cứu, Trung tâm kiểm soát bệnh tật và phòng bệnh của Hoa kỳ (CDC- Centrer for disease control and provention) đã đưa ra tiêu chuẩn chẩn đoán chủ yếu dựa vào các triệu chứng và loại trừ những bệnh khác.

Các triệu chứng hay gặp ở bệnh nhân có hội chứng mệt mỏi mạn tính như (giảm dần theo tần suất): mệt mỏi, khó tập trung chú ý, đau đầu, đau họng, sưng hạch, đau cơ, đau khớp, sốt nhẹ, khó ngủ, các rối loạn tâm lý, dị ứng, các cơn đau bụng, giảm cân nặng, phát ban, mạch nhanh, tăng cân, đau ngực, vả mồ hôi về đêm).

Chẩn đoán:

• Khám nội khoa và các xét nghiệm cận lâm sàng thường qui cần được tiến hành để tìm ra những nguyên nhân khác gây ra những triệu chứng này. Tuy nhiên không có xét nghiệm cận lâm sàng nào là đặc hiệu để có thể chẩn đoán được trạng thái này hoặc đo được mức độ nặng của nó. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh do CDC nêu ra chủ yếu nhằm mục đích nghiên cứu và còn phức tạp và chưa chính xác. Tuy nhiên nó vẫn được sử dụng ngày một nhiều ở cộng đồng và chưa có sự chọn lọc khác phù hợp.
• Các tiêu chuẩn chính kết hợp với >=6 triệu chứng phụ cộng với >=2 triệu chứng thực thể hoặc >=8 triệu chứng thuộc tiêu chuẩn phụ là đủ để chẩn đoán.

+ Tiêu chuẩn chỉnh:

Mệt mỏi dai dẳng hoặc tái phát hoặc dễ bị mệt mỏi mà:

• Không mất đi sau khi nằm nghỉ.
• Tới mức làm giảm hoạt động bình thường >=50%.

Đủ loại trừ tình trạng bệnh mạn tính khác, kể cả bệnh lý tâm thần có trước.

+ Tiêu chuẩn phụ:

1. Sốt vừa (37,5- 38,6 độ C đo ở miệng, nếu bệnh nhân cho biết) hoặc ớn lạnh.
2. Đau họng.
3. Đau hạch ở vùng trước hoặc sau cổ hoặc ở nách.
4. Mệt mỏi toàn bộ cơ bắp không giải thích được.
5. Khó chịu trong cơ, đau cơ.
6. Mệt mỏi toàn thân kéo dài (>=24 giờ), sau một bài tập mà trước kia vẫn chịu được bình thường.
7. Mới bị đau đầu .
8. Đau khớp di chuyển không do nhiễm khuẩn.
9. Những triệu chứng thần kinh tâm lý: Sợ ánh sáng, nhìn thấy ám điểm nhất thời, không tập trung chú ý hoặc trầm cảm,hay quên, hay cáu gắt.
10. Rối loạn giấc ngủ
11. Khởi phát các triệu chứng có thể cấp tính hoặc bán cấp theo mô tả của bệnh nhân

+ Các kết quả khám thực thể: Do Bác sỹ báo cáo, ít nhất 2 lần trong thời gian ít nhất 1 tháng.

1. Sốt vừa (từ 37,6 - 38,6 độ C đo ở miệng hoặc 37,8- 38,8 độ C đo ở hậu môn).
2. Viêm hầu họng không xuất tiết.
3. Sờ thấy hạch mềm ở vùng trước hoặc sau cổ hoặc nách (d < 2cm).

Nguồn: Harrison, Tập 5

• Strauss: the chronic mononucleosis syndrome. J Infect Disease 157: 405, 1988.
• G.p holmes, Rev. Ifect. Dis. 13 (Suppl 1): S53, 1991.