Bs Phạm Văn Sáu -

Lúc 7 giờ 45 phút ngày 04/02/2020 khoa Cấp cứu, bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Nam tiếp nhận bệnh nhi Huỳnh Anh K. 12 tháng tuổi ở Mỹ Đông, An Mỹ, Tam Kỳ trong tình trạng mê sâu, ngưng thở, ngưng tim, toàn thân tái nhợt, đồng tử giãn. Theo thông tin người đưa vào cung cấp thì trẻ được người chăm sóc cho ăn cháo bị sặc nên gọi xe chở vào viện.

Ngay khi tiếp nhận, xác định đây là một tình trạng nguy kịch nên kíp trực đã huy động tất cả nhân lực hôm đó gồm bác sỹ, điều dưỡng tập trung cấp cứu. Chúng tôi làm thủ thuật Heimlich (là thủ thuật dùng tay người cứu hộ gây một áp lực mạnh trong đường dẫn khí để đẩy một dị vật, gây tắc khí quản ra khỏi đường hô hấp trên; dị vật gây tắc khí quản thường xảy ra khi đang ăn, sau khi ăn no, say rượu, sặc bột ỏ trẻ em), thấy bắn ra nhiều dị vật là những mảnh thức ăn đặc từ đường thở của trẻ. Song song với đó là một loạt các kỹ thuật ép tim ngoài lồng ngực cho trẻ em, đặt ống nội khí quản, bóp bóng cung cấp oxy liều cao, truyền dịch, tiêm thuốc vận mạch. Hơn 20 phút cấp cứu liên tục thì bắt đầu có dấu hiệu tim đập trở lại trên monitoring, đây là động lực lớn để chúng tôi tiếp tục cấp cứu cho trẻ. Sau khoảng 40 phút thì mạch quay rõ, đo được huyết áp, trẻ có nhịp tự thở, da hồng và đặc biệt là đồng tử co lại so với lúc được đưa vào viện. Chúng tôi liên hệ trước với khoa Hồi sức tích cực – chống độc để chuẩn bị phương tiện tiếp nhận bệnh nhi. Tại đó, trẻ được thở máy, điều chỉnh các rối loạn thăng bằng kiềm – toan, điện giải… Đến trưa cùng ngày thì trẻ tự mở mắt, tự thở, kích thích đau đáp ứng tốt, giảm dần liều thuốc vận mạch, sau đó được chuyển đến Bệnh viện Phụ sản – Nhi Quảng Nam điều trị theo đúng chuyên khoa trong tình trạng ổn định về sinh hiệu và tri giác cải thiện dần.

Thủ thuật Heimlich ở trẻ nhỏ tư thế nằm sấp và ngửa

Đây là một trong những bệnh nhân nhỏ tuổi nhất mà chúng tôi cứu được, lúc mới tiếp nhận tưởng chừng như hết hi vọng nhưng nhờ sự kiên trì, liên tục, tận tâm, với các thủ thuật chính xác, kịp thời, sự phối hợp nhịp nhàng giữa hai khoa Cấp cứu và Hồi sức tích cực đã dành lại sự sống cho cháu.

Qua đây chúng tôi nhận thấy rằng, vì tính chất công việc nên nhiều gia đình phải gửi con ở nhà trẻ hoặc nhờ người khác chăm sóc khi trẻ còn rất ít tháng tuổi. Trong số đó không phải ai cũng có kiến thức về nuôi dạy trẻ và một số thủ thuật sơ cứu tại chỗ khi trẻ gặp nạn. Cần hiểu rằng trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ nên không thể làm theo hành động và mệnh lệnh được, vì vậy khi cho trẻ ăn uống phải hết sức cẩn thận, luôn luôn ở bên trẻ, không cho ăn ở tư thế nằm, khi khóc, khi cười, khi ho, không được bịt mũi, bóp miệng trẻ. Khi trẻ có biểu hiện sặc thức ăn thì biện pháp sơ cứu tại chỗ đơn giản mà hiệu quả nhất là làm thủ thuật Heimlich như sau:

Đặt trẻ nằm sấp trên cánh tay của người cấp cứu, đầu thấp hơn thân rồi dùng lòng bàn tay còn lại vỗ lưng 5 cái thật mạnh và nhanh ngay vùng giữa hai xương bả vai. Sau đó lật ngửa trẻ lại, dùng hai ngón tay ấn ngực 5 cái vào vùng xương ức ngay dưới hai núm vú. Tiếp tục thực hiện lại quy trình trên 5 – 6 lần cho đến khi trẻ thở lại.