BS Vũ Thị Lê Thùy – Khoa Nội thận - nội tiết

Các phát hiện từ nghiên cứu thuần tập từ Cuộc điều tra Thẩm định về Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Hoa Kỳ 1999-2010, đuợc công bố trên tạp chí Mayo Clinic Proceedings của Tiến sĩ Tetsuro Tsujimoto, thuộc Bộ Bệnh Đái tháo đường, Nội tiết và Chuyển hóa, Bệnh viện Trung tâm, Tokyo, Nhật Bản, và các đồng nghiệp.

Trong số gần 3000 người đái tháo đường tham gia, tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân từ 5 đến 6 năm cao hơn đáng kể ở nhóm thuốc chẹn beta so với những nguời không có biểu hiện rõ ràng ở những người có bệnh mạch vành. Ngược lại, trong số gần 15000 người không có đái tháo đường có bệnh mạch vành, tử vong do tất cả nguyên nhân giảm đáng kể ở những nguời dùng thuốc chẹn beta so với những người không dùng thuốc.

Các thuốc chẹn thụ thể beta-adrenergic đã được chứng minh cải thiện sự sống còn ở bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim, và những bệnh nhân suy tim sung huyết có rối loạn tâm thu thất trái.

Tuy nhiên, Tsujimoto và các đồng nghiệp lưu ý, “Các thuốc chẹn beta chưa bao giờ được chứng minh cải thiện khả năng sống sót của tất cả bệnh nhân khác có bệnh mạch vành ổn định không có nhồi máu cơ tim hoặc suy tim sung huyết mà không có rối loạn chức năng tâm thu, và hiệu quả thuốc chẹn beta ở bệnh nhân đái tháo đường có bệnh mạch vành/ suy tim sung huyết vẫn chưa được biết.”

Các phát hiện mới ở bệnh nhân đái tháo đường là quan trọng, Franz H Meserli, MD, và Thomas Suter, MD , thuộc Bộ Tim mạch và Nghiên cứu lâm sàng, Bệnh viện Đại học Bern, Thụy Sỹ, và Sripal Bangalore, MD, Tổ chức Leon H Charney của Trường Y học Bệnh viện New York, trong luận văn kèm theo:

“Thật không may, dưới ô dù bảo vệ tim, chứng cứ vững chắc thu thập được trong những thử nghiệm sau nhồi máu cơ tim này đã được loại trừ các chỉ định khác, như tăng huyết áp, bệnh đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, và thậm chí bệnh mạch máu não. Mặc dù thiếu hụt bằng chứng, nhưng việc tiếp thị các thuốc chẹn beta đối với việc bảo vệ trái tim toàn diện đã chứng minh được thành công vượt bậc, và không có nhiều tài liệu chỉ định chẹn beta trong tâm trí thầy thuốc cho đến nay.” Messerli và các đồng nghiệp viết.

Hơn nữa, các nhà nghiên cứu và biên tập chỉ ra rằng những dữ liệu hỗ trợ lợi ích chẹn beta được lấy từ các nghiên cứu được thực hiện từ nhiều thập kỷ trước, trước thời đại tái tuới máu, hạ lipid máu, và các thuốc chẹn hệ renin-angiotensin. Các nhà biên tập viết:“Nếu không có gì khác, những loại thuốc mạnh mẽ này đã làm giảm nguy cơ đáng kể ở bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim, và do đó gây khó khăn hơn trong việc ghi nhận những lợi ích có thể có thuốc chẹn beta.

Và ở những người bị đái tháo đường nói riêng, tăng đường huyết và cân nặng liên quan với thuốc chẹn beta có thể góp phần gây ra kết cục bất lợi, cùng với khả năng các tác nhân làm tăng huyết áp tâm thu, được dự báo là sẽ phát triển hơn ở người cứng động mạch, như ở những người bị đái tháo đường.

CÁC HIỆU ỨNG KHÁC NHAU DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG, TÌNH TRẠNG BỆNH MẠCH VÀNH.

Một nghiên cứu dân số gồm 2840 nguời đái tháo đường, trong đó 697 người đang dùng thuốc chẹn beta và 14684 người không bị đái thaó đường, trong đó có 1584 ngừơi dùng thuốc chẹn beta. Cả bệnh mạch vành và suy tim sung huyết đều phổ biến hơn ở những người dùng, so với không dùng thuốc chẹn beta (p<0.001)

Trong số những người bị đái tháo đường, tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân trên 1000 người /năm là 40,6 đối với những người dùng thuốc chẹn beta so với 17,1 đối với những người không dùng thuốc. Trong số những người không bị đái tháo đường tỷ lệ này là 13,8 và 5,9.

Trong phân tích đa biến, tỉ số nguy cơ đã được điều chỉnh (HR) đối với tử vong do mọi nguyên nhân ở những người bị đái tháo đường đối với những người dùng thuốc so với những người không dùng thuốc là 1.49 (p=0.01)

Kết quả tương tự cũng được tìm thấy ở những người dùng chọn lọc beta 1 (đã điều chỉnh 1,60; p=0,007) và những người dùng thụ thể chẹn beta (bisoprolol, metoprolol, và caverdilol) so với những người không dùng thuốc chẹn beta (đã điều chỉnh 1,55; p=0,01).

Trong số những người không bị bệnh đái tháo đường, HR điều chỉnh không khác biệt đáng kể giữa người dùng và không dùng thuốc chẹn beta (0,99:p=0,96).

Ngoài ra, tỷ lệ tử vong do tất cả nguyên nhân cao hơn đáng kể so với những người bị đái tháo đường và bệnh mạch vành đang dùng thuốc chẹn beta so với những người không sử dụng thuốc (HR điều chỉnh, 1.64; p=0.02), trong khi nguy cơ thấp hơn đáng kể với những người bị bệnh mạch vành không bị đái tháo đường mà dùng thuốc chẹn beta (HR điều chỉnh, 0,68; p=0,002).

Một điểm có xu hướng tương ứng với mô hình nguy cơ tỷ lệ Cox cho kết quả tương tự.

Tsujimoto và các đồng nghiệp kết luận,“Việc sử dụng thuốc chẹn beta có thể làm tăng nguy cơ tử vong ở bệnh nhân đái tháo đường kèm theo bệnh mạch vành. Cần phải có những nghiên cứu sâu hơn để đánh giá liệu thuốc chẹn beta có hiệu quả trong việc làm giảm tử vong và các biến cố mạch vành ở bệnh nhân đái tháo đường để điều trị y tế tối ưu”

Messerli và các đồng nghiệp nhận xét: “Chúng tôi hết lòng đồng ý.”

Nghiên cứu được tài trợ bởi Hiệp hội Khuyến khích Khoa học Nhật Bản (KAKENHI) và Trung tâm Sức khỏe và Y tế Toàn cầu. Messerli và Bangalore là nhà tư vấn hoặc có mối quan hệ tư vấn với Daiichi-Sankyo, Pfizer, Abbott, Amgen, Menarini, Abbott Vascular, Merck, AstraZeneca và Công ty Dược phẩm.

Nguồn dịch: Mayo Clin Proc. 2018;93:409-418. Tóm tắt, biên tập.