BS. Đặng Thị Quỳnh Chi - 

1. Để phòng ngừa ban đầu bệnh lý rối loạn lipid máu ở người trưởng thành, Hiệp hội nội tiết lâm sàng Hoa Kỳ (AACE) khuyến nghị sử dụng một công cụ hoặc máy tính đã được kiểm chứng để dự đoán nguy cơ mắc các biến cố bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (ASCVD) trong tương lai như một phần của quá trình ra quyết định chung về điều trị.

Đánh giá nguy cơ ASCVD là một thành phần thiết yếu trong việc quản lý rối loạn lipid máu lấy người bệnh làm trung tâm. Tuy nhiên, việc bổ sung định lượng CAC (coronary artery Calcium), ApoB (apolipoprotein B) và Lp(a) (lipoprotein a ) để áp dụng rộng rãi còn hạn chế. Những xét nghiệm bổ sung này có thể cân nhắc đối với những người có nguy cơ trung bình, hiểu rõ chi phí tiềm ẩn của việc xét nghiệm bổ sung này và coi trọng thông tin nguy cơ được cung cấp từ việc sử dụng điểm CAC, ApoB và/hoặc Lp(a) để đưa ra quyết định điều trị.

2. Ở người trưởng thành mắc rối loạn lipid máu đang dùng statin dung nạp tối đa và bị ASCVD hoặc có nguy cơ mắc ASCVD cao hơn nhưng chưa đạt mục tiêu (LDL-C <70 mg/dL), AACE khuyến nghị sử dụng evolocumab hoặc alirocumab kết hợp với điều trị thông thường.

3. Ở người trưởng thành mắc rối loạn lipid máu không mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (ASCVD), AACE khuyến cáo không sử dụng thêm evolocumab hoặc alirocumab.

4. Không đủ bằng chứng để đưa ra khuyến cáo ủng hộ hay phản đối việc sử dụng inclisiran ở người trưởng thành mắc rối loạn lipid máu. Nhìn chung, có rất ít thử nghiệm và biến cố tim mạch để có thể xác định sự cân bằng giữa lợi ích và tác hại tiềm ẩn của việc sử dụng inclisiran kết hợp với điều trị thông thường. Cần có các thử nghiệm về kết cục tim mạch dài hạn với đầy đủ dữ liệu.

5. Ở người trưởng thành bị rối loạn lipid máu không dung nạp statin và mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (ASCVD) hoặc có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch vành cao, AACE khuyến nghị sử dụng axit bempedoic kết hợp với điều trị thông thường .

6. Ở người trưởng thành bị rối loạn lipid máu không bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch và có thể dung nạp các thuốc hạ lipid khác, AACE khuyến cáo không nên sử dụng axit bempedoic kết hợp với điều trị thông thường. Người bệnh cần được thông tin rằng axit bempedoic có thể làm giảm nhẹ nhồi máu cơ tim, nhưng cũng có thể có nguy cơ gây hại tiềm ẩn (bệnh gút, sỏi mật và đứt gân); do đó, cần có phương pháp ra quyết định chung, bao gồm thảo luận về lợi ích và tác hại tiềm ẩn, để định hướng lựa chọn điều trị.

7. Ở người trưởng thành mắc tăng triglyceride máu (150-499 mg/dL) có bệnh tim mạch hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (ASCVD) cao, AACE khuyến cáo sử dụng EPA (IPE) kết hợp với statin.

8. Không có đủ bằng chứng để khuyến cáo ủng hộ hay phản đối việc sử dụng EPA (IPE) ở người trưởng thành mắc tăng triglyceride máu nặng (500 mg/dL). Cần thông tin cho người bệnh rằng liệu pháp đơn trị EPA có thể làm giảm nhẹ nhồi máu cơ tim, nhưng có thể có nguy cơ gây hại tiềm ẩn (tăng nhẹ nguy cơ rung nhĩ và chảy máu nặng). Do đó, một phương pháp ra quyết định chung, bao gồm thảo luận về lợi ích và tác hại tiềm tàng, nên được sử dụng để định hướng lựa chọn điều trị. Những người bị tăng triglyceride máu nặng (500 mg/dL) không được đưa vào bất kỳ thử nghiệm nào. Ngoài ra, các thử nghiệm này không báo cáo tác dụng của liệu pháp đơn trị EPA hoặc IPE đối với viêm tụy.

9. Ở người trưởng thành mắc tăng triglyceride máu (150 - 499 mg/dL) mắc bệnh tim mạch hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao, AACE khuyến cáo không nên sử dụng EPA cộng với DHA kết hợp với liệu pháp statin.

10. Không có đủ bằng chứng để khuyến cáo nên hay không nên sử dụng EPA cộng với DHA ở người trưởng thành mắc tăng triglyceride máu nặng (≥500 mg/dL). (Không khuyến cáo, không đủ bằng chứng). Cần thông tin cho người bệnh rằng việc điều trị với liều ≥1,8 gam EPA cộng với DHA mỗi ngày không làm giảm có ý nghĩa lâm sàng các biến cố tim mạch hoặc tử vong và có thể có nguy cơ gây hại tiềm ẩn (tăng nhẹ nguy cơ rung nhĩ và chảy máu nặng). Do đó, cần có phương pháp ra quyết định chung, bao gồm thảo luận về lợi ích và tác hại tiềm ẩn, để định hướng lựa chọn điều trị. Những người bị tăng triglyceride máu nặng (≥500mg/dL) không được đưa vào bất kỳ thử nghiệm nào. Ngoài ra, các thử nghiệm này không báo cáo tác dụng của EPA cộng với DHA đối với viêm tụy.

11. Ở người trưởng thành mắc tăng triglyceride máu (150 - 499 mg/dL) bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (ASCVD) hoặc có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch vành cao, AACE khuyến cáo không nên sử dụng niacin kết hợp với điều trị thông thường.

12. Không có đủ bằng chứng để khuyến cáo nên hay không nên sử dụng niacin ở người trưởng thành mắc tăng triglyceride máu nặng (≥ 500 mg/dL).

Niacin, khi kết hợp với statin, có thể làm giảm nhẹ nhồi máu cơ tim, nhưng có nguy cơ gây ra các tác hại nghiêm trọng (tăng nguy cơ nhiễm trùng, chảy máu và nhập viện do các biến cố tăng đường huyết từ nhẹ đến trung bình).

Các thuốc kết hợp chứa niacin và statin không còn được FDA chấp thuận.

Những người mắc tăng triglyceride máu nặng (500 mg/dL) không được đưa vào bất kỳ thử nghiệm nào. Ngoài ra, các thử nghiệm này không báo cáo tác dụng của EPA (IPE) đối với viêm tụy.

13. Ở người lớn đang điều trị bằng thuốc điều trị rối loạn lipid máu mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (ASCVD) hoặc có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch vành cao, AACE khuyến nghị điều trị đạt mục tiêu LDL-C <70 mg/dL.

Khuyến cáo năm 2017 về mục tiêu điều trị LDL-C thấp hơn (<55 mg/dL) được đưa ra dựa trên một thử nghiệm duy nhất về statin kết hợp với ezetimibe. Các phân tích tổng hợp sau đó của nhiều thử nghiệm và nhiều loại thuốc khác nhau không cho thấy sự khác biệt về các biến cố tim mạch hoặc tử vong.