Bs Trần Thị Ly Na - Khoa CĐHA

Bệnh lí lành tính của buồng trứng thường gặp ở những phụ nữ độ tuổi hoạt động sinh dục bao gồm những nang cơ năng hoặc khối u tân sinh lành tính. Xử lý các bệnh lý này phụ thuộc vào tình trạng khối u khi được chẩn đoán. Đa số bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng, khối u thường được phát hiện tình cờ và sẽ thoái triển sau một thời gian. Tuy nhiên bệnh nhân vẫn cần được theo dõi và đánh giá sau 6 tuần. Trường hợp khối u vẫn tồn tại cần được xem xét. Chỉ định phẫu thuật được đặt ra khi bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng như xuất huyết do vỡ nang, đau bụng do khối u xoắn....

Bài viết đề cập đến một số dạng u buồng trứng lành tính thường gặp:

1. NANG ĐƠN GIẢN

Thường đơn thùy, phản âm trống, có tăng âm phia sau, không chồi không vách, không tăng sinh mạch máu.

Nguyên nhân: nang noãn, nang hoàng thể (ít), seruos cystadeoma (kích thước lớn, bệnh nhân lớn tuổi).

Nguy cơ ác tính của nang đơn giản nhỏ hơn 5cm rất thấp (<1% ở người trước mãn kinh và 1.6 % ở người mãn kinh.

2. NANG XUẤT HUYẾT

Xuất huyết có thể xảy ra trong bất kỳ nang nào, có thể là do chảy máu bên trong một hòang thể, có khi biểu hiện lâm sàng là tình trạng đau vùng chậu cấp. Hình ảnh siêu âm thay đổi tùy thuộc vào tình trạng cấp tính hay bán cấp tính.

Điển hình : hình ảnh sợi lưới bên trong nang ( fish-net) do các sợi fibrin hình thành trong quá trình tán huyết. Có thể có hình ảnh phản âm có bờ lõm ( hình ảnh cục máu đông)

3. NANG HOÀNG THỂ

Hoàng thể được hình thành sau khi phóng noãn do nang không thóai hóa được, kích thước của nang hòang thể thay đổi có thể từ 3cm đến 10cm. Nang sinh lý sẽ tự biến mất trong vài chu kỳ

Hình ảnh phức hợp, không đồng nhất (do bản chất có xuất huyết), có hình ảnh giả tăng cường âm ở phía sau (tùy vào thành phần cấu tạo), nang có thành dày, bờ có khía răng cưa không đều, bên trong có chứa dịch hoặc máu (nang xuất huyết). Dopplercho hình ảnh vòng lửa (như thai ngoài tử cung)

4. NANG LẠC NỘI MẠC Ở BUỒNG TRỨNG

Trên siêu âm có hình ảnh tăng âm ở mức thấp, đồng nhất gồm một nang hoặc có nhiều ngăn, tạo nên hình ảnh “gương mờ (ground glass) đặc trưng, có khỏang 15% các u lạc nội mạc tử cung có dấu hiệu không điển hình, thành không đều, thành này bình thường không có mạch máu, có thể là do sợi tơ huyết hoặc máu cục bám vào thành..

Nang buồng trứng có thể một hoặc 2 bên, hình ảnh từ khộng phản âm đến dạng đặc tùy thuộc vào lượng máu và tổ chức của nó, có thể thấy mức độ dịch.

5. U QUÁI BUỒNG TRỨNG

U dạng nang hay nang bì thường lành tính và hay gặp ở phụ nữ trong tuổi sinh đẻ, chiếm 15-20% tất cả các khối u buồng trứng.

U bao gồm tất cả ba lớp tế bào mầm: ngoại bì (hệ thần kinh, da và các thành phần phụ thuộc da), trung bì (biểu mô hô hấp, hệ tiêu hoá, tuyến tiêu hoá…) và nội bì (mô cơ, mô liên kết, hệ tim mạch, hệ xương...).

Hình ảnh siêu âm là cấu trúc không đồng nhất có cấu trúc phản âm kém (chất bả, dịch), có cấu trúc tăng mạnh (răng, xương…) có thể lầm với mô ruột, hổn hợp tóc rối và chất bả tạo nên bóng lưng không rõ giới hạn che mờ phần sau gọi là dấu hiệu tảng băng nổi (Tipof-the iceberg), hoặc nhiều cấu trúc tăng âm thẳng nổi trong nang và giống tóc.