Ths.Bs Nguyễn Thị Ngọc Loan - Trường CĐYT Quảng Nam

Với những người làm chuyên môn sản khoa, cắt tầng sinh môn là chuyện xưa như trái đất. Từ bác sĩ cho đến nữ hộ sinh, ai ai cũng thuộc lòng các lợi ích của việc cắt tầng sinh môn trong đẻ. Nào là cắt tầng sinh môn giúp thai sổ nhanh để tránh thai suy, bảo vệ đầu thai nhi trong trường hợp thai non tháng. Nào là chủ động cắt tầng sinh môn sẽ tránh một đường rách phức tạp cho mẹ, ngăn chặn đáy chậu dãn ra quá mức, từ đó tránh các hậu quả sa bàng quang, sa trực tràng, tiêu, tiểu không tự chủ về sau…Còn trình độ kỹ thuật thì khỏi phải nói. Ai cũng quá thành thạo đến mức kỹ xảo, có lẽ do thủ thuật này quá đơn giản, lại được thực hiện khá thường xuyên!

Cắt tầng sinh môn vẫn có những chỉ định của nó. Tuy nhiên với người sinh con so, chỉ định cắt tầng sinh môn dường như đã trở thành thường quy. Thời gian gần đây nhiều nghiên cứu lâm sàng đã so sánh những lợi ích và hậu quả của cắt tầng sinh môn giữa 2 nhóm cắt tầng sinh môn thường quy và cắt tầng sinh môn chọn lọc. Kết quả họ đưa ra làm chúng ta phải suy nghĩ.

Fritel đã nghiên cứu 627 trường hợp sinh con so có cắt tầng sinh môn, trong đó 307 trường hợp cắt tầng sinh môn thường quy và 320 trường hợp cắt tầng sinh môn có chọn lọc. Tại thời điểm 4 năm sau sinh, tác giả thấy rằng không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ tiểu không tự chủ, đau tầng sinh môn và đau khi quan hệ tình dục giữa 2 nhóm. Nhưng nguy cơ không tự chủ của cơ vòng hậu môn tăng gấp 2 lần ở nhóm cắt tầng sinh môn thường quy(OR=1,84; 95%CI=1,02-3,22). Từ đó tác giả kết luận việc cắt tầng sinh môn thường quy không có tác dụng ngăn chặn việc tiêu, tiểu không tự chủ cho phụ nữ sau sinh [4] . Kết quả này cũng phù hợp với nghiên cứu của Carroli. Tác giả Carroli cũng không thấy có sự khác biệt về chấn thương âm đạo, tầng sinh môn trầm trọng (RR=0,92; 95% CI=0,71-1,18); tiểu không tự chủ (RR=0,98; 95% CI=0,79-1,20) và đau khi quan hệ tình dục (RR=1,02; 95%CI=0,90-1,16) giữa 2 nhóm cắt tầng sinh môn thường quy và cắt tầng sinh môn chọn lọc [2].

Nhằm xác định xem việc cắt tầng sinh môn thường quy có giúp ngăn chặn rách tầng sinh môn độ 3, 4 hay không, Rodriguez đã nghiên cứu 446 trường hợp sinh con so có cắt tầng sinh môn, trong đó 223 trường hợp cắt tầng sinh môn thường quy và 222 trường hợp cắt tầng sinh môn chọn lọc. Kết quả là tỷ lệ rách tầng sinh môn độ 3,4 ở nhóm cắt tầng sinh môn thường quy cao hơn nhóm cắt tầng sinh môn chọn lọc (RR=2,12; 95%CI= 1,18-3,81) [5]. Nghiên cứu của Carroli cũng cho kết quả tương tự. So với cắt tầng sinh môn thường quy, cắt tầng sinh môn chọn lọc ít gây rách tầng sinh môn độ 3,4 hơn (RR=0,67; 95% CI=0,49-0,91),và ít biến chứng trong quá trình liền sẹo hơn (RR=0,69; 95% CI=0,56-0,85)[2].

Để đánh giá xem việc cắt tầng sinh môn ở lần đẻ đầu tiên có ảnh hưởng đến tỷ lệ rách tầng sinh môn tự nhiên ở lần đẻ sau không, Alperin đã nghiên cứu 6052 trường hợp vào sinh tại bệnh viện Magee-Women từ 1995- 2005, trong đó có 47,8% trường hợp có cắt tầng sinh môn trong lần đẻ đầu tiên. Kết quả là tỷ lệ rách tầng sinh môn tự nhiên độ 2 ở 2 nhóm có tiền sử cắt tầng sinh môn và nhóm không có tiền sử cắt tầng sinh môn lần lượt là 51,3% và 26,7% (P<0,01;OR=4,47; 95% CI=3,78-5,30). Tỷ lệ rách tầng sinh môn tự nhiên độ 3,4 ở 2 nhóm lần lượt là 4,8% và 1,7% (P<0,01;OR=5,25; 95% CI=2,96-9,32). Như vậy cắt tầng sinh môn ở lần đẻ đầu tiên sẽ làm tăng nguy cơ rách tầng sinh môn ở lần đẻ sau [1].

Nghiên cứu của Ejegard lại quan tâm đến sinh hoạt tình dục của các phụ nữ có cắt tầng sinh môn vào thời điểm 12-18 tháng sau sinh. Tác giả đã nghiên cứu 2 nhóm, 110 phụ nữ sinh con so có cắt tầng sinh môn và 153 phụ nữ đồng lứa tuổi không cắt tầng sinh môn. Tác giả kết luận rằng cắt tầng sinh môn làm tăng tầng suất bị đau và khô âm đạo khi quan hệ tình dục trong suốt 2 năm sau sinh [3].

Qua nghiên cứu của mình, tác giả Signorello cũng thấy rằng, người có cắt tầng sinh môn có nguy cơ đại tiện không tự chủ cao gấp 4-6 lần người có tầng sinh môn nguyên vẹn và cao gấp 3 lần người bị rách tầng sinh môn tự nhiên [6].

Như vậy việc cắt tầng sinh môn đã đem lại một số bất lợi cho người phụ nữ sau sinh. Cắt tầng sinh môn thường quy trong đẻ không mang lại những lợi ích vượt trội so với cắt tầng sinh môn chọn lọc, thậm chí còn đem lại một số nguy cơ cho sản phụ. Do vậy hiệp hội Sản phụ khoa Hoa kỳ khuyên các nhà sản khoa nên áp dụng cắt tầng sinh môn chọn lọc trong các trường hợp thai suy cần lấy thai ra nhanh, sinh thủ thuật, đẻ khó do vai, ngôi ngược, ngôi chỏm kiểu thế sau và những trường hợp nếu không cắt chủ động, tầng sinh môn sẽ bị rách phức tạp. Vấn đề nhạy cảm nằm ở chỉ định cuối cùng. Người đỡ đẻ phải hết sức cân nhắc quyết định cắt tầng sinh môn cho thai phụ nhằm đảm bảo sức khỏe cho trẻ và mẹ cả trong và sau sinh.

 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Alperin M., Krohn M.A., and Parviainen K. (2008), "Episiotomy and increase in the risk of obstetric laceration in a subsequent vaginal delivery", Obstet Gynecol, 111(6), pp. 1274-8.
2. Carroli G. and  Mignini L. (2009), "Episiotomy for vaginal birth", Cochrane Database Syst Rev, (1), pp. CD000081.
3. Ejegard  H., Ryding E.L., and Sjogren B. (2008), "Sexuality after delivery with episiotomy: a long-term follow-up", Gynecol Obstet Invest, 66(1), pp. 1-7
4. Fritel X., Schaal J.P.,  Fauconnier A., et al. (2008), "Pelvic floor disorders 4 years after first delivery: a comparative study of restrictive versus systematic episiotomy", BJOG, 115(2), pp. 247-52
5. Rodriguez A., Arenas E.A., Osorio A.L., et al. (2008), "Selective vs routine midline episiotomy for the prevention of third- or fourth-degree lacerations in nulliparous women", Am J Obstet Gynecol, 198(3), pp. 285 e1-4
6. Signorello, L.B., Harlow B.L., Chekos A.K., et al. (2000), "Midline episiotomy and anal incontinence: retrospective cohort study", BMJ, 320(7227), pp. 86-90