Ths Lê Tự Định - Khoa ICU

Thuốc an thần dùng trong ICU: Có một sự lựa chọn tốt hơn?

Trong hướng dẫn thực hành lâm sàng CPG (clinical practice guideline) của giáo sư, tiến sĩ Aaron B. Holley, một chuyên gia về lĩnh vực chăm sóc đặc biệt, được đăng tải trên Medscape Critical Care ngày 18- 6- 2014 về xử trí giảm đau, kích động và mê sảng tại ICU đã lưu ý rằng ngược lại với các hướng dẫn trước đây về chủ đề này, CPG khuyên sử dụng propofol hoặc dexmedetomidine thay vì benzodiazepines cho bệnh nhân thở máy. Các bằng chứng ủng hộ đề nghị này là tương đối yếu, và các cuộc tranh luận về sử dụng thuốc an thần trong thở máy còn đang tiếp tục.

Một nghiên cứu được công bố cách đây vài tuần trên Tạp chí Hô hấp và Critical Care Medicine (AJRCCM) Mỹ cung cấp dữ liệu quan trọng hỗ trợ sử dụng propofol thay vì lorazepam hoặc midazolam. Qua kiểm tra hàng ngàn bệnh nhân và sử dụng các thuật toán phân tích thông kê về dự liệu thu thập được từ hồ sơ bệnh án của bệnh nhân dùng  Propofol trong điều trị tại các khoa ICU.

Sử dụng Propofol đã cho thấy liên quan với một sự giảm những kết cục quan trọng trên lâm sàng, bao gồm cả tỉ lệ tử vong tại ICU, tỷ lệ tử vong của bệnh viện, thời gian điều trị tại ICU, ngừng thở máy, sử dụng an thần, và thời gian truyền liên tục các dẫn suất opiates hoặc thuốc ức chế thần kinh cơ, khi so sánh với lorazepam hoặc sử dụng midazolam.

Các tác giả đã cung cấp một cái nhìn tuyệt vời về những thế mạnh tương đối và điểm hạn chế của nghiên cứu. Tóm lại, nghiên cứu này cung cấp dữ liệu thực tế bao gồm những bệnh nhân có suy chức năng tạng những người thường bị loại trừ từ các thử nghiệm đối chứng so sánh các tác nhân thuốc an thần. Hàng ngàn bệnh nhân được dùng trong nghiên cứu, và nó cho thấy lần đầu tiên rằng sự lựa chọn của các tác nhân thuốc an thần có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ tử vong ngắn hạn.

Các tác giả đưa ra giả thuyết rằng tác động của propofol trên tử vong đã được gián tiếp thông qua sự giảm cơn mê sảng, viêm phổi liên quan máy thở, và quá liều thuốc an thần. Trong khi các nghiên cứu khác đã liên kết benzodiazepines đển  mê sảng và quá liều thuốc an thần, nghiên cứu AJRCCM đã không báo cáo số liệu về mức mê sảng, liều benzodiazepine,. Do đó, các cơ chế chịu trách nhiệm cho sự khác biệt tỷ lệ tử vong vẫn còn phần nào mang tính suy đoán.

Trong khi nghiên cứu này rõ ràng là có giá trị, thiếu sót của nó lại chỗ cho những người ủng hộ benzodiazepine lại tiếp tục ủng hộ việc sử dụng chúng. Những người ủng hộ benzodiazepines cho rằng không có tác dụng có hại từ các dẫn xuất benzodiazepines, chỉ có một xu hướng quá liều thuốc an thần do dùng thuốc không phù hợp. Một số người ủng hộ tin rằng dùng thuốc không phù hợp là không thể tránh khỏi do các biến đổi không thể đoán trước về dược động học của các benzodiazepin trong cơ thể mỗi bệnh nhân.

Và không có số liệu trong nghiên cứu này vào sự nhận thức hàng ngày, điểm số an thần hoặc liều sử dụng làm cho nó khó để biết liều sử dụng và cách xử trí là phù hợp hay không. Nếu bệnh nhân dùng benzodiazepin quá liều, nó có vẻ kỳ lạ rằng  họ đã có nhu cầu dùng nhóm thuốc ức chế thần kinh cơ và các dẫn xuất của opiat  nhiều hơn so với những người trong nhóm dùng propofol. Ngoài ra còn có những vấn đề chưa được giải quyết của chi phí điều trị. Điều trị với mỗi bệnh nhân ICU với thuốc nonbenzodiazepine (propofol hoặc dexmedetomidine) sẽ rất tốn kém, và dữ liệu cho thấy giảm các biến chứng để bù đắp chi phí này .

Kết luận

Cuộc tranh luận về việc dùng các dẫn xuất của Benzodiazepins hay propofol vẫn đang tiếp diễn, đa số các chuyên gia về lĩnh vực chăm sóc đặc biệt đều có nhận định xu hướng chung hiện nay là hạn chế dùng các  Benzodiazepins trong mục đích an thần thở máy mà khuyến cáo nên dùng propofol để rút ngắn thời gian thở máy, cai máy thở sớm và giảm thời gian nằm điều trị tại khoa ICU.

                                                                                       Theo Medscape Critical Care New, June 18 - 2014