Ths Lê Tự Định - Khoa ICU

Một dữ liệu mới cho thấy Acetazolamide, một loại thuốc đã được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đã không làm giảm đáng kể thời gian thở máy ở bệnh nhân COPD và nhiễm kiềm chuyển hóa. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng sự khác biệt giữa các nhóm thử nghiệm có thể vẫn còn quan trọng trên lâm sàng. Các chất kích thích đường hô hấp ở bệnh nhân COPD và nhiễm kiềm chuyển hóa đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ qua, nhưng cho đến nay, chưa có thử nghiệm lớn, ngẫu nhiên, có đối chứng với giả dược được tiến hành để xác nhận việc điều trị.

Tiến sĩ, bác sĩ Christophe Daisy, từ Bệnh viện Pompidou Georges châu Âu ở Paris, và các đồng nghiệp kêu gọi thận trọng trong việc giải thích phát hiện chính của họ rằng các loại thuốc, một chất ức chế anhydrase carbonic, điểm cắt thở máy giờ thứ 16, không có ý nghĩa thống kê".

Họ đưa ra kết luận rằng tầm quan trọng của sự khác biệt (giờ thứ 16) là quan trọng trên lâm sàng, và có thể nghiên cứu đã đủ mạnh để kết quả có ý nghĩa thống kê. Nghiên cứu về "hiệu quả việc đảo ngược tình trạng nhiễm kiềm chuyển hóa ở những bệnh nhân COPD - Nghiên cứu DIABOLO" đã được công bố trên số ra ngày 02 tháng 2 năm 2016 của tạp chí JAMA.

Giáo sư, bác sĩ về lĩnh vực nội khoa, Robert Hyzy, MD, đồng thời là giám đốc đơn vị chăm sóc đặc biệt tại Bệnh viện của trường Đại học Michigan tại Ann Arbor, đồng ý rằng nghiên cứu là không đủ mạnh và cho biết các nghiên cứu trong tương lai sẽ cung cấp một bức tranh rõ ràng hơn. Cho đến lúc đó, ông nói với Medscape Medical News, tiếp tục sử dụng thuốc để có thể làm giảm thời gian sử dụng thở máy, với sự hiểu biết về những phát hiện này, có thể là khôn ngoan."Khi không có tác hại rõ rệt ghi nhận ở những bệnh nhân được dùng acetazolamide, các bác sĩ có thể xem xét việc sử dụng thuốc này trong các tình huống lâm sàng nghiên cứu ở đây - chẳng hạn, bệnh nhân COPD phải thở máy xâm lấn do suy hô hấp và đồng thời có nhiễm kiềm chuyển hóa để họ nhận thấy liệu pháp này vẫn chưa được chứng minh", ông nói.

Bác sỹ Daisy và các đồng nghiệp phân ngẫu nhiên 382 bệnh nhân COPD đã được dự kiến sẽ được thở máy trong hơn 24 giờ có dùng acetazolamide (500-1000 mg, hai lần một ngày) hoặc giả dược. Thuốc được tiêm tĩnh mạch trong trường hợp nhiễm kiềm chuyển hóa đơn thuần hoặc hỗn hợp.Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 10 năm 2011 đến tháng 7 năm 2014 tại 15 đơn vị chăm sóc đặc biệt tại Pháp. Điều trị bắt đầu trong vòng 48 giờ nhập vào đơn vị chăm sóc và tiếp tục tại các đơn vị chăm sóc tối đa là 28 ngày. Kết quả  ban đầu được ghi nhận là thời gian thở máy xâm lấn qua nội khí quản hoặc mở khí quản.

Trong số 382 bệnh nhân ngẫu nhiên, 380 (tuổi trung bình 69 tuổi; 272 nam [71,6%]; 379 [99,7%] được đặt nội khí quản). Đối với 187 bệnh nhân ở nhóm dùng acetazolamide so với 193 ở nhóm dùng giả dược, không có khác biệt đáng kể đối với thời gian thở máy trung bình  (-16,0 giờ; 95% khoảng tin cậy [CI], -36,5 đến 4,0 giờ; P =0,17).Cũng không có sự khác biệt đáng kể tại thời điểm kết thúc thứ phát: thời gian cai thở máy (-0,9 giờ; 95% CI, -4,3 đến 1,3 giờ; P = 0,36), những thay đổi phút thông khí hàng ngày (-0,0 L / phút ; 95% CI, -0.2 đến 0.2 L / phút; P = 0,72), hoặc áp lực riêng phần CO2 trong máu động mạch (-0,3 mm Hg; 95% CI, -0.8 đến 0.2 mm Hg; P = 0,25).

Tuy nhiên, các tác giả cho biết "những thay đổi hàng ngày của bicarbonate huyết thanh (giữa các nhóm khác nhau, -0.8 mEq / L; 95% CI, -1.2 đến -0.5 mEq / L; P <0,001) và số ngày có nhiễm kiềm chuyển hóa (sự khác biệt giữa các nhóm -1; 95% CI, -2 -1 ngày; P <0,001) giảm đáng kể ở nhóm dùng acetazolamide".

Họ cũng lưu ý rằng một hạn chế của nghiên cứu này là hầu hết các bệnh nhân có mức nhiễm kiềm chuyển hóa hỗn hợp. Họ đưa ra kết luận "Thật vậy, sự thiếu hiệu quả về hô hấp của nhóm dùng acetazolamide có thể là do nhiều các bệnh nhân có mức độ nhiễm kiềm chuyển hóa quá nhẹ cho sự can thiệp".

Lược dịch từ  JAMA. 2016;315:480-488.