CN Trịnh Trần Thái- Khoa Hóa Sinh

Trong chiến tranh Việt Nam, máy bay quân sự của Hoa Kỳ đã phun chất da cam trên nhiều triệu mẫu rừng, đất rừng và đất trồng trọt ở Nam Việt Nam, và qua biên giới ở Lào và Campuchia. Nồng độ lớn nhất nằm ở phía bắc Sài Gòn, và ở phía bắc của đất nước gần Khu vực Không quân.

Cách đây 56 năm, đế quốc Mỹ lần đầu tiên sử dụng loại vũ khí hóa học được ngụy trang dưới dạng “chất khai quang” rải xuống chiến trường miền Nam. Chỉ trong 10 năm (1961-1971), Mỹ đã phun rải khoảng 80 triệu lít chất độc hóa học 61% là chất độc da cam, trong đó có 366 kg chất dioxin xuống gần 26 nghìn thôn, bản, bằng 25% tổng diện miền Nam Việt Nam. Từ đó, gây ra thảm họa nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người.

Địa điểm Quân đội Hoa Kỳ rải Dioxin tại Việt Nam trong chiến tranh (Nguồn: Bộ Quân đội Hoa Kỳ thông qua Wikimedia Commons )

Chất độc da cam có chứa dioxin, là một chất độc cực mạnh, rất bền vững, khó phân huỷ. Chúng tồn tại rất lâu trong môi trường, tích luỹ sau nhiều lần sử dụng, làm cho đất và nước bị ô nhiễm nặng, cây rừng bị huỷ diệt. Nguy hiểm hơn cả là chất độc da cam ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người. Đơn vị đo tác hại của dioxin trên cơ thể con người được tính bằng ppt (picrogram – phần tỷ của miligram). Một người khoẻ mạnh, chỉ cần nhiễm vài ppt là đã ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể người. Hơn nữa, thời gian bán huỷ của dioxin trong cơ thể con người rất dài, có thể từ 12 đến 20 năm. Ở Việt Nam, ước lượng có khoảng 5 triệu người bị nhiễm dioxin mà hậu quả là các chứng bệnh ung thư. Dioxin đã có ảnh hưởng về di truyền sinh thái, đặc biệt gây ra tình trạng sẩy thai hoặc có con bị dị tật bẩm sinh ở phụ nữ bị nhiễm dioxin

Hội chữ thập đỏ Việt Nam ước tính chất độc da cam đã ảnh hưởng tới 3 triệu người Việt Nam, trong đó có ít nhất 150.000 trẻ em.Trẻ sơ sinh ở Việt Nam vẫn còn sinh ra có dị tật bẩm sinh do chất Da cam.Hoa Kỳ và Việt Nam đã thành lập một nỗ lực khử nhiễm cách đây vài năm ở Đà Nẵng, một thành phố ở miền Trung Việt Nam đã từng là nơi đặt căn cứ không quân Hoa Kỳ lưu giữ Chất Da cam. Đây là loại độc nhất của 28 "điểm nóng" dioxin được báo cáo ở Việt Nam. Từ năm 2006, theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam, Hoa Kỳ đã và đang tập trung công tác chất độc da cam vào Đà Nẵng. Các bài kiểm tra của Hatfield Associates, một công ty môi trường của Canada, cho thấy dioxin rất cao - lên đến 400 lần so với các giới hạn quốc tế được chấp nhận - trong các mẫu đất lấy gần khu vực này và trong máu của một vài chục người sống gần một hồ bị ô nhiễm trên Căn cứ không quân cũ, nơi mà họ thường đi câu cá.

Làm việc với các quan chức Việt Nam, chính phủ Hoa Kỳ đã niêm phong khu vực để ngăn chặn sự rò rỉ dioxin. Họ hiện đang tìm kiếm cách để làm sạch các vị trí, mà có khả năng chi phí hàng triệu đô la.

Hơn hai phần ba số tiền của Hoa Kỳ được phân bổ cho đến nay đã được dành cho việc làm sạch điểm nóng của Đà Nẵng, với chỉ  2 triệu đô la dành cho các chương trình y tế để phục vụ người tàn tật trong khu vực.

Những nỗ lực hiện tại của Hoa Kỳ-Việt Nam nhằm tăng cường hợp tác trong vấn đề này cách đây bảy năm trái ngược nhau với những bất đồng của họ, khi hai bên cố gắng tiến hành một nghiên cứu về các dị tật bẩm sinh ở trẻ em mà các bà mẹ đã tiếp xúc với Chất Da cam.

Hơn nữa, người nhiễm chất độc da cam để lại di chứng cho đời sau, con cái của họ, mặc dù sinh ra sau chiến tranh, thậm chí ở rất xa nơi có chiến sự, cũng mắc các bệnh hiểm nghèo như câm, mù, điếc, tâm thần... hoặc có hình hài dị dạng. Nước ta có gần 150 nghìn trẻ em sinh ra bị dị tật như không có mắt; hệ cơ, xương không hoạt động; hoặc hoàn toàn không nhận thức được với cuộc sống quanh mình…Sự tồn tại của hàng loạt các trẻ em dị tật trong các vùng bị nhiễm chất độc và trong các gia đình cựu chiến binh có bố hoặc mẹ từng công tác, chiến đấu trong vùng bị nhiễm chất độc da cam, đang trở thành nỗi đau và gánh nặng to lớn không chỉ riêng cho các em và gia đình, mà còn cho cả xã hội.

 Hậu quả của việc sử dụng chất độc màu da cam trong chiến tranh hoá học của Mỹ ở Việt Nam là to lớn, lâu dài, phức tạp, chưa có cách nào khắc phục được hoàn toàn nhanh chóng.

Tài liệu tham khảo:

1. Dịch từ http://www.healthline.com/health-news/lingering-health-effects-of-agent-orange
2. http://www.twincities.com/2010/05/23/u-s-vietnam-disagree-over-effects-of-agent-orange-on-next-generation/
3.  Cổng thông tin điện tử tỉnh Quảng Nam.
4.  Trang thông tin điện tử sở y tế Hà Giang.