CN Nguyễn Thị Huyền Ngân - Khoa Hóa sinh

Tóm tắt

Triiodothyronine (T3) là nội tiết tố chịu trách nhiệm chính cho sự phát triển các tác động của nội tiết tố tuyến giáp lên các cơ quan đích khác nhau. T3 chủ yếu được tạo ra bên ngoài tuyến giáp, đặc biệt ở gan bởi phản ứng khử iod ở vị trí 5' của T4 bằng men. Do đó nồng độ T3 trong huyết thanh phản ánh tình trạng chức năng của mô ngoại biên hơn là khả năng tiết ra tuyến giáp. Định lượng T3 được sử dụng trong chẩn đoán cường giáp, phát hiện sớm các tình trạng cường giáp và chỉ dẫn cho chẩn đoán giả nhiễm độc giáp

Nội tiết tố tuyến giáp thyroxine (T4) là thành phần sinh lý của vòng điều hòa tuyến giáp và có tác động trên chuyển hóa chung. Phần lớn thyroxine toàn phần liên kết với protein vận chuyển (TBG, prealbumin, albumin). Thyroxine tự do (fT4) là thành phần thyroxine có hoạt tính sinh học. Định lượng thyroxine tự do là một thông số quan trọng trong chẩn đoán lâm sàng thường quy. T4 tự do được đo cùng với TSH khi nghi ngờ rối loạn chức năng tuyến giáp. Định lượng T4 tự do cũng thích hợp để theo dõi điều trị ức chế tuyến giáp.

Nội tiết tố kích thích tuyến giáp (TSH) là một glycoprotein có trọng lượng phân tử khoảng 30000 dalton và bao gồm hai tiểu đơn vị α và β. TSH được tạo thành từ tế bào ưa kiềm chuyên biệt ở thùy trước tuyến yên và được tiết theo nhịp ngày đêm.Việc tiết TSH (thyrotropic hormone) từ tuyến yên là cơ chế điều hòa trung tâm cho tác dụng sinh học của nội tiết tố tuyến giáp. TSH có tác động kích thích trong tất cả các giai đoạn hình thành và bài tiết nội tiết tố tuyến giáp, chất này cũng có hiệu ứng tăng sinh.

Định lượng TSH có vai trò như một xét nghiệm đầu tiên trong chẩn đoán bệnh tuyến giáp. Ngay cả những thay đổi rất nhỏ trong nồng độ của nội tiết tố tuyến giáp tự do cũng có thể dẫn đến sự thay đổi ngược lại rất lớn về nồng độ TSH. Vì vậy, TSH là một thông số rất nhạy và đặc hiệu để đánh giá chức năng tuyến giáp và đặc biệt phù hợp cho việc phát hiện sớm hay loại trừ các rối loạn có liên quan đến vòng điều hòa trung tâm giữa vùng dưới đồi, tuyến yên và tuyến giáp.

* Nguyên lý xét nghiệm của máy cobas E411

Tổng thời gian cho mỗi xét nghiệm là 18 phút.

Thời kỳ ủ đầu tiên

30μl mẫu thử và kháng thể đặc hiệu kháng T3 đánh dấu phức hợp ruthenium, T3 gắn kết được giải phóng khỏi protein gắn kết trong mẫu bởi ANS.

15μl mẫu thử và kháng thể đặc hiệu kháng T4 được đánh dấu phức hợp ruthenium.

50 μl mẫu thử, kháng thể đơn dòng đặc hiệu kháng TSH đánh dấu biotin và đánh dấu phức hợp ruthenium phản ứng với nhau tạo thành phản ứng bắt cặp.

Thời kỳ ủ thứ hai

Sau khi thêm các vi hạt phủ streptavidin và đánh dấu biotin, các vị trí chưa gắn kết trên kháng thể đánh dấu bị chiếm giữ, hình thành phức hợp kháng thể-hapten. Toàn bộ phức hợp trở nên gắn kết với pha rắn thông qua sự tương tác giữa biotin và streptavidin.

Hỗn hợp phản ứng được chuyển đến buồng đo, ở đó các vi hạt đối từ được bắt giữ trên bề mặt của điện cực. Những thành phần không gắn kết sẽ bị thải ra ngoài buồng đo bởi dung dịch Procell/Procell M. Cho điện áp vào điện cực sẽ tạo nên sự phát quang hóa học được đo bằng độ khuếch đại quang tử.

Các kết quả được xác định thông qua một đường chuẩn xét nghiệm trên máy được tạo nên bởi xét nghiệm 2 điểm chuẩn và thông tin đường chuẩn chính qua mã vạch trên hộp thuốc thử.

* Giá trị sinh học bình thường

- T3 bình thường (đối với người trưởng thành): 1.3 – 3.1 nmol/l hoặc 0.8-2.0 ng/ml

 Trị số tăng giảm tương ứng với T4 tuy nhiên có một số trường hợp T3 tăng nhưng T4 bình thường (trong bệnh nhiễm độc tuyến giáp do T3).

- FT4 bình thường (đối với người trưởng thành): 12- 22 pmol/l (0.93-1.7 ng/dL)

Nếu bệnh nhân không có bất kỳ loại thuốc tuyến giáp, kiểm tra này thường là một thước đo tốt về chức năng tuyến giáp, động kinh, thuốc tim mạch, hoặc thậm chí rằng aspirin có thể làm thay đổi T4.

• Tăng trong cường giáp.
• Giảm trong bệnh nhược giáp.

- TSH bình thường (đối với người trưởng thành): 0.27- 4.20 μIU/ml.

Khi tuyến giáp trở nên không hiệu quả như trong suy giáp sớm, TSH trở nên cao mặc dù T4 và T3 có thể vẫn còn trong phạm vi "bình thường". TSH tăng khi hormone tuyến giáp lưu hành thấp là một dấu hiệu cho thấy chức năng tuyến yên bị suy giảm, mức độ TSH phụ thuộc vào mức độ của hormone tuyến giáp. Do đó, TSH thường được sử dụng kết hợp với các xét nghiệm khác như tuyến giáp T4 và T3.

• Tăng trong bệnh nhược giáp nguyên phát.
• Giảm trong cường giáp, nhược giáp thứ phát do rối loạn tuyến yên .

Nguồn: Hãng Roche, Đức