Ds Nguyễn Thị Thúy Hằng

Những năm gần đây Enoxaparin được sử dụng để thay thế Heparin trong hầu hết các trung tâm tim mạch trên thế giới do có một số ưu điểm nổi bật hơn là không cần dùng xét nghiệm theo dõi hiệu quả chống đông máu,ít gắn vào protein huyết tương, ít gắn vào tế bào  nội mạc  do đó hoạt tính sinh học, đáp ứng liều, tốc  độ thanh thải cũng có thể dự báo tốt hơn.

Enoxaparin là một Heparin trọng lượng phân tử thấp, là những đoạn ngắn được cắt ra từ phân tử Heparin bằng phương pháp hóa học hoặc men, trọng lượng phân tử trung bình của Heparin  khoảng từ 4.000 đến 6.000 Da. Khoảng 15 – 20% Heparin trọng lượng phân tử thấp có chuỗi đường 5 (pentasaccharide) có thể gắn với antithrombin và chỉ có một nửa trongsố Heparin trọng lượng phân tử thấp có độ dài cần thiết ( > 18 đơn vị đường) để kết hợp với thrombin.Những Heparin trọng lượng phân tử thấp có ít tác dụng hoặc không tác dụng lên thrombin, nhưng quan trọng là lại có tác dụng ức chế yếu tố X hoạt hóa.

Enoxaparin được chỉ định sử dụng trong cơn đau thắt ngực không ổn định và nhồi máu cơ tim không sóng Q,dùng kết hợp với aspirin.Phòng ngừa huyết khối tĩnh mạch sâu.

Ngày 11/6/2013, Cơ quan quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã ban hành khuyến cáo đối với việc sử dụng enoxaparin cũng như các thuốc chống đông máu chứa heparin trọng lượng phân tử thấp khác. Theo khuyến cáo này, các cán bộ y tế cần hết sức thận trọng trong việc:

-Xác định thời điểm để có thể tiến hành thủ thuật đặt/gỡ bỏ Catheter tủy sống ở những bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu.

-Trì hoãn việc sử dụng các thuốc chống đông máu một khoảng thời gian nhất định sau khi gỡ bỏ Catheter, nhằm giảm thiểu nguy cơ tụ máu nội tủy/ngoài màng cứng và bị liệt về sau sau khi thực hiện các thủ thuật gây tê ngoài màng cứng và chọc dò tủy sống.

 FDA khuyến cáo các cán bộ y tế tham gia vào việc tiến hành các thủ thuật gây tê ngoài màng cứng/gây tê tủy sống hoặc chọc dò tủy sống cần xác định xem bệnh nhân có đang sử dụng một thuốc chống đông máu nào không, đồng thời cần làm rõ thời điểm thích hợp giữa việc sử dụng enoxaparin và việc tiến hành thủ thuật đặt hoặc gỡ bỏ catheter - như một phần trong quy trình kiểm tra. Để giảm nguy cơ tụ máu, cần xem xét cả liều dùng và thời gian bán thải của thuốc chống đông đó:

- Đối với enoxaparin, việc đặt hoặc gỡ bỏ catheter tủy sống nên được trì hoãn ít nhất 12h sau khi bệnh nhân uống liều thuốc dự phòng (thí dụ như để dự phòng huyết khối tĩnh mạch sâu) và ít nhất 24h ở những bệnh nhân được cho liều điều trị cao hơn (1mg/kg x 2 lần/ngày hoặc 1,5mg/kg x 1lần/ngày).

- Một liều enoxaparin tiếp theo sau khi tiến hành thủ thuật nên được đưa sau 4h sau khi gỡ catheter.

Ngoài ra, FDA còn khuyến cáo cán bộ y tế:

- Khi cân nhắc lợi ích/nguy cơ của thuốc, cán bộ y tế cần xem xét cả nguy cơ huyết khối và nguy cơ chảy máu trong điều kiện tiến hành thủ thuật và các yếu tố nguy cơ khác của bệnh nhân.

-Bệnh  nhân cần trao đổi với cán bộ y tế ngay khi gặp các triệu chứng hoặc biểu hiện bất thường trên.

-Nếu nghi ngờ bệnh nhân có các dấu hiệu và triệu chứng máu tụ cột sống, cán bộ y tế cần tiến hành chẩn đoán và điều trị sớm cho bệnh nhân bao gồm việc thực hiện các phương pháp giảm sức ép cột sống.

- Cán bộ y tế cần lưu ý tất cả các thuốc chống đông đều có nguy cơ gây máu tụ ngoài màng cứng/tủy sống khi dùng đồng thời cùng các thuốc gây tê ngoài màng cứng/tủy sống hoặc thủ thuật chọc dò tủy sống.