Ds Võ Thị Thu

Tên chung quốc tế: Hydrochlorothiazide.

Loại thuốc: Thuốc lợi tiểu thiazid.

Dạng thuốc và hàm lượng: viên nén 25mg; 50mg; 100mg.

Dược lý và cơ chế tác dụng: Hydroclorothiazid và các thuốc lợi tiểu thiazid làm tăng bài tiết natri clorid và nước kèm theo do cơ chế ức chế tái hấp thu các ion natri và clorid ở ống lượn xa. Sự bài tiết các chất điện giải khác cũng tăng đặc biệt là Kali và magnesi, còn calci thì giảm.

Hydroclorothiazid cũng làm giảm hoạt tính carbonic anhydrase nên làm tăng bài tiết bicarbonat nhưng tác dụng này thường nhỏ so với tác dụng bài tiết Cl- và không làm thay đổi đáng kể pH nước tiểu. Các thiazid có tác dụng lợi tiểu mức độ vừa phải, vì khoảng 90% ion natri đã được tái hấp thu trước khi đến ống lượn xa là vị trí chủ yếu thuốc có tác dụng.

Hydroclorothiazid có tác dụng hạ huyết áp, trước tiên có lẽ do giảm thế tích huyết tương và dịch ngoại bào liên quan đến sự bài tiết niệu natri. Sau đó trong quá trình dùng thuốc, tác dụng hạ huyết áp tùy thuộc vào sự giảm sức cản ngoại vi, thông qua sự thích nghi dần của các mạch máu trước tình trạng giảm nồng độ Na+. Vì vậy, tác dụng hạ huyết áp của Hydroclorothiazid thể hiện chậm sau 1-2 tuần, còn tác dụng lợi tiểu xảy ra nhanh có thể thấy ngay sai vài giờ. Hydroclorothiazid làm tăng tác dụng của các thuốc hạ huyết áp khác.

Chỉ định:

- Chính: Phù do suy tim và các nguyên nhân khác (gan, thận, do Corticosteroid, oestrogen). Để điều trị phù phổi, furosemid là thuốc lợi tiểu mạnh nên ưu tiên lựa chọn chứ không phải là thiazid.

Tăng huyết áp dùng đơn độc hoặc phối hợp (vơi các thuốc hạ huyết áp khác như chất ức chế enzym chuyển angiotensin (ACE) hoặc thuốc chẹn beta…)

- Phụ:

Giải độc brom.

Bệnh Morbus Méniere.

Ngày 06/11/2018, Cơ quan quản lý Dược phẩm Pháp cảnh báo nguy cơ ung thư da liên quan đến các thuốc có chứa hydroclorothiazid như sau:

Hydrochlorothiazid là thuốc lợi tiểu, được sử dụng rộng rãi trong điều trị tăng huyết áp, phù do nguyên nhân trên tim, gan hoặc thận và suy tim mạn tính. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra một sự gia tăng nguy cơ ung thư da hoặc môi (ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy) ở những bệnh nhân sử dụng hydrochlorothiazid liều cao trong nhiều năm. Bệnh nhân sử dụng một thuốc có chứa hydrochlorothiazid (thường phối hợp với một thuốc điều trị tăng huyết áp khác) phải thường xuyên theo dõi phát hiện tổn thương da và hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.  

Thông tin cho bác sỹ đa khoa, nội trú, chuyên gia tim mạch, lão khoa, bác sĩ da liễu, bác sĩ chuyên khoa thận, dược sĩ cộng đồng và bệnh viện:

- Các nghiên cứu về dịch tễ dược cho thấy gia tăng nguy cơ ung thư da không u sắc tố ác tính (ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy) khi ở liều tích lũy cao với Hydrochlorothiazid .

- Bệnh nhân dùng Hydrochlorothiazid đơn độc hoặc kết hợp với các thuốc khác nên được thông báo về nguy cơ trên và cần thường xuyên theo dõi và báo lại cho bác sỹ về mọi tổn thương mới hoặc nặng hơn trên da.

- Nên đi khám khi nghi ngờ có tổn thương da. Sinh thiết có thể cần thiết cho chẩn đoán mô bệnh học.

- Để giảm thiểu nguy cơ ung thư da, bệnh nhân được khuyến cáo hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và tia UV và có biện pháp bảo vệ thích hợp khi tiếp xúc với ánh nắng.

- Cân nhắc thận trọng khi sử dụng Hydrochlorothiazid ở những bệnh nhân có tiền sử ung thư da.

Nguồn cảnh giác dược và Dược thư quốc gia Việt Nam