Can thiệp qua da ở bệnh nhân tắc hoàn toàn mạn tính động mạch vành – CTO (Chronic Total Occlusion)

BS. Nguyễn Lương Quang - 

Ngày 03/10 vừa qua, công ty Abbott Việt Nam đã kết nối và tài trợ để mời BS. Brathap Kumar N., Trưởng khoa can thiệp Tim mạch Bệnh viện Meditrina (Ấn Độ) cùng ê-kíp hỗ trợ Khoa Nội Tim mạch BVĐK Quảng Nam thực hiện can thiệp qua da cho bệnh nhân tắc hoàn toàn mạn tính động mạch vành. CTO động mạch vành được định nghĩa là mạch vành tắc hoàn toàn (dòng chảy TIMI 0) trong thời gian hơn 3 tháng (dựa trên chụp động mạch hoặc triệu chứng lâm sàng). Cùng với can thiệp chỗ phân nhánh (Birfucation), can thiệp CTO là một trong những kỹ thuật thách thức đối với các bác sỹ làm can thiệp tim mạch. Thủ thuật can thiệp CTO thường tỷ lệ thành công thấp và tỷ lệ biến chứng cao nếu bác sĩ can thiệp chưa đủ kinh nghiệm. Thông thường, thủ thuật can thiệp CTO thường được thực hiện bởi các bác sĩ đã có kinh nghiệm về can thiệp, ít nhất từ 3-5 năm trở lên, tỷ lệ thành công của thủ thuật có thể đạt khoảng 85-90% với bác sĩ can thiệp đã thành thạo các kỹ thuật can thiệp CTO.

Tỷ lệ mắc CTO tương đối phổ biến, thay đổi tùy theo tác giả, khoảng 10 đến 15% bệnh nhân bị đau thắt ngực ổn định được chụp ĐMV, tuy nhiên chiến lược điều trị thì lại không thống nhất quán. Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG) đã được lựa chọn ở những bệnh nhân mắc bệnh ĐMV nặng kèm theo có CTO. Tắc mạn tính của 1 ĐMV lớn mà không có tổn thương mạch khác thường được điều trị bảo tồn vì những lợi ích không rõ ràng và những thách thức về kỹ thuật của can thiệp mạch vành qua da. CTO mà đoạn xa không phù hợp cho CABG hoặc đánh giá thang điểm có cơ hội thành công cao thì chọn can thiệp qua da. Can thiệp CTO chiếm khoảng 5-10% các ca can thiệp mạch vành qua da hiện nay. Can thiệp ĐMV qua da ở bệnh nhân CTO có nhiều nguy cơ biến chứng hơn ngay cả ở những trung tâm lớn với các bác sỹ có nhiều kinh nghiệm. Những biến chứng có thể kể đến như thủng mạch vành, tràn dịch màng ngoài tim, suy thận cấp do thuốc cản quang, phơi nhiễm liều cao bức xạ… Tuy nhiên gần đây, với những tiến bộ trong kỹ thuật cũng như thiết bị hỗ trợ, tỷ lệ thành công đã được cải thiện, giảm biến chứng, đặc biệt nhiều nghiên cứu đã chứng tỏ can thiệp ở bệnh nhân CTO đã giảm triệu chứng, tăng ngưỡng hoạt động thể lực, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nhiều nghiên cứu qua sát và RCT đã ủng hộ việc can thiệp qua da ở bệnh nhân CTO vì giảm triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống, cải thiện EF, giảm tử vong và các biến cố tim mạch chính. Mức khuyến cáo hiện nay của hội tim mạch Mỹ hoặc châu Âu đều khuyến cáo có thể chỉ định cho can thiệp qua da ở bệnh nhân CTO. Quyết định can thiệp hay không cần dựa vào: cá thể hóa từng bệnh nhân, nhân lực và vật lực của bệnh viện.

Bệnh viện Đa khoa Quảng nam triển khai can thiệp động mạch vành qua da từ năm 2013, cho đến nay đã thực hiện nhiều kỷ thuật cao, kỷ thuật mới mang lại hiệu quả cao trong điều trị các bệnh lý về tim mạch, cứu sống nhiều bệnh nhân một cách ngoạn mục. Cùng với sự hổ trợ của các trung tâm tim mạch lớn tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh cũng như các chuyên gia đến từ các nước có nền y học phát triển, khoa Nội tim mạch Bệnh viện Quảng nam hiện tại đã thục hiện một cách thường quy các kỷ thuật khó trong can thiệp động mạch vành như tắc mạn tính hoặc can thiệp chỗ chia nhánh.