Đặt nội khí quản - những tai biến và biến chứng cần lưu ý

Bs Phạm Phú Tuấn - Khoa Cấp cứu

Đặt nội khí quản là thủ thuật rất quan trọng mang tính chất sống còn trong lĩnh vực cấp cứu, hồi sức. Thường là 1 thủ thuật cấp cứu với thời gian hạn chế với người bệnh để giải phóng bảo vệ đường thở khi bị tắc nghẽn, đặc biệt chỉ định với suy hô hấp cấp hoặc do khả năng hô hấp hạn chế, bảo vệ phổi của bệnh nhân. Đồng thời thông qua đó giúp cho việc hỗ trợ hô hấp cho bệnh nhân được an toàn và hiệu quả. Đây là thủ thuật không đơn giản có nhiều nguy cơ nhưng là 1 thủ thuật sống còn, nhưng cũng không phải quá khó vì vậy mọi thầy thuốc nên thực hành để thực hiện được, và có thể cấp cứu được bệnh nhân khi bị suy hô hấp nặng bất kỳ nguyên nhân gì gây ra.

Bệnh nhân có thể chủ động đặt sớm khi:

• Có tình trạng tim mạch không ổn định và các yếu tố nặng nề phối hợp.
• Bệnh nhân chấn thương/phẫu thuật miệng họng hoặc cột sống cổ.
• Bệnh nhân có nguy cơ cao bị nôn và sặc.        
• Cần phải thở máy         
• Để duy trì một đường thở .
• Tắc nghẽn đường hô hấp trên             
• Vận chuyển bệnh nhân.   
• Để bảo vệ đường thở.
• Rối loạn ý thức.       
• Mất phản xạ thanh môn.
• Làm sạch khí quản.            

Tai biến và biến chứng khi đặt nội khí quản

Trong khi đặt nội khí quản

• Không đặt được ống nội khí quản do đặt nội khí quản khó.
• Thiếu oxy do đặt nội khí quản quá lâu.
• Co thắt thanh quản.
• Trào ngược dịch dạ dày-thực quản vào khí phế quản.
• Đặt nội khí quản sai vị trí: vào thực quản hoặc đặt sâu vào phế quản.
• Gãy răng hoặc rơi răng vào đường thở.
• Rách cơ hầu họng, rách dây thanh, rách thanh quản hoặc thực quản.
• Trật khớp thái dương-hàm.
• Nhịp tim nhanh và tăng huyết áp.
• Nhịp tim chậm và tụt huyết áp.
• Rối loạn nhịp tim.

Biến chứng trong thời kỳ duy trì ống nội khí quản và thông khí nhân tạo

• Ống nội khí quản tụt vào sâu hoặc ra ngoài do cố định không tốt.
• Tắc đường thở do bẹp ống, gấp ống hoặc do đàm dãi.
• Áp lực cuff cao chèn ép gây thiếu máu, phù nề, hoại tử vùng thanh môn.
• Vỡ phế nang do áp lực đường thở quá cao.
• Co thắt phế quản.
• Rò rĩ cuff.
• Viêm phế quản, phổi.
• Xẹp phổi do ứ đọng đàm dãi.

Biến chứng muộn

• Viêm xoang, viêm tai giữa do bội nhiễm.
• Hoại tử niêm mạc miệng, mũi, hầu họng, thanh khí quản.
• Chít hẹp thanh quản thứ phát do phù, sẹo hoặc xơ hoá thanh quản.