Hỏi đáp về hậu COVID theo Tổ chức Y tế thế giới

Bs. Huỳnh Minh Nhật - 

Hầu hết những người mắc COVID-19 đều hồi phục hoàn toàn, nhưng bằng chứng hiện tại cho thấy khoảng 10% - 20% số người chịu nhiều ảnh hưởng trung và dài hạn sau khi khỏi bệnh. Những ảnh hưởng này được gọi là tình trạng hậu COVID-19 hoặc COVID kéo dài.

Phần Hỏi & Đáp này sẽ giúp bạn hiểu thêm về tình trạng hậu COVID-19 và do đó bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt để bảo vệ bản thân và những người xung quanh. Điều quan trọng cần nhớ là hiểu biết của chúng tôi về tình trạng hậu COVID-19 cùng với COVID-19 đang tiếp tục phát triển. Các nhà nghiên cứu đang làm việc với những bệnh nhân bị tình trạng hậu COVID-19 để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và ảnh hưởng của nó. WHO sẽ cập nhật thông tin và tài liệu khi chúng tôi hiểu biết thêm.

Tình trạng hậu COVID-19 là gì?

Tình trạng hậu COVID-19, còn được gọi là "COVID kéo dài", đề cập chung đến nhóm các triệu chứng lâu dài mà một số người gặp phải sau khi họ đã mắc COVID-19. Những người gặp phải tình trạng hậu COVID-19 đôi khi tự coi mình là “người bệnh kéo dài”. Trong khi hầu hết những người mắc COVID-19 hồi phục hoàn toàn, một số người xuất hiện nhiều ảnh hưởng trung và dài hạn như mệt mỏi, khó thở và rối loạn chức năng nhận thức (ví dụ, lú lẫn, hay quên hoặc thiếu tập trung và minh mẫn). Một số người cũng gặp phải các tác động tâm lý như một phần của tình trạng hậu COVID-19. Những triệu chứng này có thể tồn tại từ lần mắc bệnh ban đầu hoặc xuất hiện sau khi khỏi bệnh. Chúng có thể xuất hiện và biến mất hoặc tái phát theo thời gian. Tình trạng hậu COVID-19 có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của một người như công việc hoặc làm việc nhà.

Tình trạng hậu COVID-19 được định nghĩa như thế nào?

Tình trạng hậu COVID-19 được định nghĩa là bệnh xảy ra ở những người có tiền sử có thể hoặc đã được xác nhận nhiễm SARS-CoV-2; thường trong vòng ba tháng kể từ khi bắt đầu mắc COVID-19, với các triệu chứng kéo dài ít nhất hai tháng. Các triệu chứng và ảnh hưởng của tình trạng hậu COVID-19 không thể được giải thích bằng một chẩn đoán thay thế.

Các triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng hậu COVID-19 là gì?

Các triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng hậu COVID-19 bao gồm:

• Mệt mỏi
• Khó thở hoặc hụt hơi
• Các vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung hoặc giấc ngủ
• Ho dai dẳng
• Đau tức ngực
• Giọng nói thay đổi
• Đau cơ
• Mất mùi hoặc mất vị
• Trầm cảm hoặc lo lắng
• Sốt

Tôi nên làm gì nếu tôi bị COVID-19 và đang gặp các triệu chứng và ảnh hưởng như tình trạng hậu COVID-19?

Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể đã bị tình trạng hậu COVID-19, hãy tham khảo ý kiến ​​và tìm kiếm sự chăm sóc từ nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn. Họ sẽ giúp bạn xác định xem có phải bị tình trạng hậu COVID-19 hay không và cung cấp cho bạn sự chăm sóc cần thiết để kiểm soát các triệu chứng của mình. Hiện tại, không có liệu pháp điều trị bằng thuốc cụ thể cho những người có tình trạng hậu COVID-19. Tuy nhiên, có dữ liệu cho thấy rằng chăm sóc toàn diện, bao gồm cả phục hồi chức năng, có thể hữu ích. Chúng tôi đang tiếp tục tìm hiểu lý do tại sao một số người xuất hiện tình trạng này, cơ chế đằng sau sự phát triển của tình trạng hậu COVID-19 và cách quản lý nó tốt nhất.

Ai có nguy cơ mắc tình trạng hậu COVID-19 nhất?

Bất kỳ ai bị COVID-19 đều có thể xuất hiện tình trạng hậu COVID-19. Tình trạng hậu COVID-19 đang được nghiên cứu bởi nhiều chuyên gia trên khắp thế giới. Những kiến ​​thức và hiểu biết của chúng tôi về tình trạng hậu COVID-19 đang ngày càng tăng. Nghiên cứu hiện tại cho thấy khoảng 10% -20% bệnh nhân COVID-19 tiếp tục phát triển các triệu chứng kéo dài có thể là tình trạng hậu COVID-19. Dường như không có mối quan hệ giữa mức độ nghiêm trọng ban đầu của nhiễm COVID-19 và khả năng phát triển tình trạng hậu COVID-19.

Các triệu chứng của tình trạng hậu COVID-19 xảy ra khi nào?

Các triệu chứng của tình trạng hậu COVID-19 có thể tồn tại từ đợt bệnh ban đầu hoặc bắt đầu sau khi hồi phục. Các triệu chứng có thể xuất hiện và biến mất hoặc tái phát theo thời gian. Tình trạng hậu COVID-19 thường được chẩn đoán sau ba tháng mắc COVID-19. Điều này cho phép nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe loại trừ quá trình phục hồi bình thường sau khi bị bệnh. Các triệu chứng và ảnh hưởng kéo dài ít nhất hai tháng. Chúng tôi vẫn đang tìm hiểu về COVID-19 và tình trạng hậu COVID-19.

Nếu tôi đã có một trường hợp xác nhận mắc bệnh COVID-19 và tôi vẫn gặp phải các triệu chứng, thì sẽ mất bao lâu trước khi tôi có thể được chẩn đoán mắc bệnh hậu COVID-19?

Hiện tại, thời gian tối thiểu trước khi một người được chẩn đoán mắc tình trạng hậu COVID-19 thường là ba tháng sau khi họ xuất hiện các triệu chứng COVID-19 lần đầu tiên. Khoảng thời gian ba tháng quy định quá trình hồi phục bình thường sau khi ốm.

Tình trạng hậu COVID-19 tồn tại trong bao lâu?

Rất khó để dự đoán tình trạng hậu COVID-19 sau khi điều trị sẽ kéo dài bao lâu đối với bất kỳ bệnh nhân nào. Có nhiều điều để tìm hiểu về tình trạng hậu COVID-19, những nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng kéo dài hàng tuần đến hàng tháng sau khi mắc COVID-19. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng bệnh nhân có thể cải thiện theo thời gian.

Tôi có thể làm gì để bảo vệ mình khỏi tình trạng hậu COVID-19?

Cách tốt nhất bạn có thể tự bảo vệ mình trước tình trạng hậu COVID-19 là làm mọi thứ có thể để tránh bị nhiễm vi rút COVID-19. Điều này bao gồm việc chủng ngừa và tuân theo nhiều biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm và lây lan vi-rút COVID-19. Cách tốt nhất để bảo vệ bạn khỏi COVID-19 là thực hiện kết hợp các hành động và như WHO thường nói "Làm tất cả!", Bao gồm:

• Giữ khoảng cách vật lý ít nhất 1 mét với những người khác
• Đeo khẩu trang vừa vặn lên mũi và miệng của bạn
• Mở cửa sổ
• Ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay của bạn
• Rửa sạch tay của bạn thường xuyên
• Tiêm vắc xin ngay khi đến lượt

Tiêm phòng có ngăn ngừa tình trạng hậu COVID-19 không?

Khả năng ngăn ngừa tình trạng hậu COVID-19 của vắc xin phụ thuộc vào khả năng ngăn ngừa COVID-19 ngay từ đầu. Các loại vắc xin mà chúng ta sử dụng ngày nay nhằm mục đích ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do COVID-19. Tuy nhiên, một số người vẫn có thể bị nhiễm COVID-19 ngay cả khi họ đã được chủng ngừa.

Nếu tôi bị tình trạng hậu COVID-19, tôi có lây cho người khác không?

Không, tình trạng hậu COVID-19 không thể truyền cho người khác, tình trạng hậu COVID-19 là tình trạng lâu dài sau khi nhiễm vi rút gây ra COVID-19.

Dịch từ trang: https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/coronavirus-disease-(covid-19)-post-covid-19-condition, truy cập ngày 10/3/2021.