Các bệnh sốt do nhiễm rickettsia

Bs Trà Quang Ân - Khoa Y học nhiệt đới

Các bệnh do Rickettsia của người bao gồm nhiều thực thể lâm sàng gây ra do các vi sinh vật thuộc họ Rickettsiceae. Các Rickettsia là những ký sinh trùng bắt buột trong tế bào có kích thước gần giống vi khuẩn và qua kính hiển vi thường thấy như những cầu trực khuẩn đa dạng. Mỗi loại Rickettsia gây bệnh đối với người đều có khả năng sinh sôi trong một hay nhiều động vật chân đốt cũng như ở các động vật và người.

Đa số Rickettsia đều duy trì trong tự nhiên bằng một chu kỳ có liên quan đến một vật truyền côn trùng và một nguồn động vật, nhiễm khuẩn của người trong chu kỳ này không quan trọng,. Bệnh sốt Rickettsia dịch tể có một số điểm không giống với hầu hết các bệnh Rickettsia khác. Cho đến gần đây, người ta cho rằng chu kỳ nhiễm khuẩn tự nhiên chỉ có liên quan đến chấy rận. Sự phát hiện nguồn ở rừng trong các con sóc bay có liên quan đến một bệnh của người giống bệnh sốt Rickettsia cổ điển- nhấn mạnh rằng có một cơ chế khác.

Trong tất cả các tai họa của loài người, các bệnh do Rickettsia, đặc biệt là bệnh sốt do Rickettsia dịch tể được xếp là một trong những nguyên nhân đầu tiên gây đau khổ và chết chóc. Số chết cao nhất do bệnh sốt Rickettsia dịch tể ở thế kỷ này tại các nước vùng Ban-căng và tại Ba lan và Nga đã đạt tới những con số làm người ta kinh ngạc. Bệnh sốt Rickettsia đã hoành hành ở nước Nga và miền tây ban- căng từ năm 1915 đến 1932 làm 30 triệu người mắc bệnh và ước tính làm 3 triệu người chết.

Hơn hai thập kỷ vừa qua đã chứng kiến sự phát triển những phương pháp rất tốt để phòng và chữa các bệnh do Rickettsia. Các phương pháp này đã thành công đến mức các bệnh do Rickettsia đã trở thành có tầm quan trọng không đáng kể ở Hoa Kỳ và nhiều nước khác.

Mặc dù đã được chinh phục, các nhiễm khuẩn này vẫn chưa bị loại trừ và lại có thể trở thành lan tràn nếu như không chú ý phòng chống chúng. Những chuẩn mực cao hiện nay về vệ sinh và những khả năng công nghiệp cần thiết để sản xuất những thuốc diệt côn trùng có hiệu quả và những tác nhân điều trị bị phương hại.