Các phương pháp chẩn đoán ký sinh trùng sốt rét

Khoa Huyết Học

I. ĐẠI CƯƠNG

Sốt rét là một bệnh do ký sinh trùng sốt rét gây ra. Ký sinh trùng sốt rét được truyền từ người bệnh sang người lành bởi muỗi Anopheless. Bệnh lưu hành địa phương và có thể phát thành dịch. Nếu không được chẩn đoán và cứu chữa kịp thời có thể sẽ dẫn tới tử vong.

Ký sinh trùng sốt rét chỉ quan sát được qua kính hiển vi với vật kính 100. Chúng sống trong hồng cầu và trong một số cơ quan khác ở người.

Hiện nay phương pháp chẩn đoán KSTSR vẫn là phương pháp Romanovski (kéo lam máu và nhuộm màu) tìm KSTSR. Đây là tiêu chuẩn vàng để khẳng định bệnh.

Phương pháp nhuộm Giemsa là phương pháp thủ công để phát hiện KSTSR. Tuy nhiên ở Việt Nam phương pháp này đã được lược bỏ một phần so với nguyên bản gốc vì vậy đã tạo ra những hạn chế về độ nhạy và độ đặc hiệu trong chẩn đoán sốt rét.

So sánh ưu điểm và nhược điểm của các phương pháp:

KỸ THUẬT QBC TEST (Quantitative Bufy Coat)

Là xét nghiệm chẩn đoán KSTSR dựa vào tỷ trọng của hồng cầu bị nhiễm KST. Máu được lấy vào trong ống mao dẫn QBC. Ống này được phủ một lớp acridine (C13H9N) một loại thuốc thử nhuộm huỳnh quang sau đó ly tâm ống máu. Do tỷ trọng khác nhau nên hồng cầu chứa KST được tách riêng thành một lớp. KST đã nhuộm huỳnh quang có thể quan sát được dưới ánh sáng của tia tử ngoại. Phương pháp này có độ nhạy 99,77% và độ đặc hiệu 99,73%.

II. QUY TRÌNH KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG THUỐC NHUỘM

Để bảo đảm chất lượng thuốc nhuộm sau khi pha hoặc sau quá trình bảo quản cần có quy trình kiểm tra chất lượng thuốc nhuộm.

• Chọn  mẫu máu bệnh nhân dương tính với ký sinh trùng sốt rét. Chống đông bằng EDTA
• Làm nhiều tiêu bản với mẫu bệnh phẩm trên (tốt nhất trong một giờ kể từ khi lấy máu)
• Để khô tự nhiên
• Cố định bằng cồn tuyệt đối
• Bỏ vào hộp. Trên hộp có nhãn ghi rõ LAM KIỂM TRA THUỐC NHUỘM GIEMSA
• Bảo quản ở -70⁰c.
• Lam kiểm tra sử để kiểm tra thuốc nhuôm sau khi pha hoặc làm lam chứng trong quá trình nhuộm khi làm xét nghiệm cho bệnh nhân

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Kuladeepa V (2012) Quantitative Buffy Coat (QBC) Test and Other Diagnostic Teachniques for Diagnosing Malaria: review of Literature, National Journal ò Medical Research, pp. 386-389.
2. Staining thick and thin blood smears, Laboratory diagnosis of malaria Staining for malaria parasites, Laboratory Identification of Parasites of Public Health Concern